Bomonti Keşif ve İnfografik Atölyesi Çıktıları Yayında

Şehrine Ses Ver'in Haziran ayında gerçekleştirdiği Bomonti’nin çevresel, mimari ve üretim süreçlerini inceleyen-keşif ve infografik atölyesi kapsamında üretilen infografikler paylaşıldı. Disiplinlerarası oluşan ekipler, edindikleri altyapı bilgileri, bilimsel yayın araştırmaları ve çevre sakinleriyle görüşmeler ile Bomonti’yi yapısal dönüşüm, sanayi, kamusal alanlar, rotalar ve potansiyel kesişim alanları gibi konular üzerinden ele aldı.

Atölye Yürütücü Ekibi:
Merve Akdağ Öner, mimar, EPiGRAM, Şehrine Ses Ver kurucusu
Kemal Şahin, MSGSÜ, Enformatik Bölümü öğretim görevlisi, SomutdüŞ kurucusu
Ersan Avcı, Tarih bilimci, Antropolog, Habitus Research

-Dünden Bugüne Bomonti
Böyleyken böyle başlıklı çalışmada, sosyal ve yapısal dönüşümlerin birbiri ile ilişkisi irdeleniyor. İstanbul’un ilk küçük sanayi bölgelerinden biri olan Bomonti, ekonomik ve ulaşım politikaları ile oluşan nüfus hareketliliğinin en berrak görülebileceği alanlardan bir tanesi. Sosyal dönüşümlerin mekansal karşılıklarını iki dönemde inceleyen çalışma, dönemlerin önemli yapıları ile ilgili bilgiler içeriyor.

Görselin büyük haline buradan ulaşabilirsiniz.

Proje metni: Ekip olarak, Bomonti’de 20. yüzyılın ikinci yarısından bu yana süren dönüşümünün sosyo-mekansal boyutunu inceleme alanı olarak seçtik. Bu kapsamda, tarihsel anlamda semtin karakterini oluşturan demografik unsurları ve hareketlerini ele aldık. Demografik unsurları, mekansal ölçekte yarattığı etkiler (fabrikalar, işçi konutları, kiliseler vb.) üzerinden değerlendirdik. 80’li yıllarda küresel ölçekte yaşanan iktisadi dönüşümlerle paralel bir şekilde Bomonti’de sanayi üretiminin yerini hizmetler sektörüne bırakmasının, mekansal ölçekte ve semte yeni dahil olan kesimlerle de sosyal yapıda yarattığı dönüşümü ele aldık. Semt sakinlerinin yanı sıra Bulgar, Gürcü, Fransız Katolik, Rum ve Ermeni kiliseleriyle görüştük, semtin tarihsel serüvenini onlardan dinledik, günümüzdeki dönüşüm süreci hakkında değerlendirmelerini aldık.

Ekip Adı: Yol Yok
Ekip Üyeleri:Burcu Akbaba, MSGSÜ, Sosyoloji (öğrenci) / Başak Nur Vanlıoğlu, MSGSÜ, Grafik Tasarım (öğrenci) /
Melih Fırat Ayaz, MSGSÜ, Şehir ve Bölge Planlama (öğrenci)

-Bomonti Değişti
Bomonti’nin değişimi çalışmasında, geçmişten günümüze ayrıntılı harita analizleri sonucunda çıkan veriler görselleştiriliyor. Bomonti bira fabrikasının kurulması ile alanda başlayan değişim süreci, iz bırakan tarihler ve alandaki etkileri ile takip edilebiliyor. Coğrafi durum, odaklar, yapı kat sayıları ve sokak genişlikleri okumaları yapılıyor. Bu okumalar da sokak hikayelerinin birer altlığı olarak değerlendiriliyor. Orta kısımda yer alan oranlarda ise 1920-1970 ile 1970-2015 arasındaki yeşil alanlar, yollar, yapılaşma alanları ve boş alanların değişimi gösteriliyor. 19oo’lerin başında geniş bahçeler ve yeşil alanlara sahip semt sakinleri, bu oranı günümüzde 1% olarak yaşıyor.

Görselin büyük haline buradan ulaşabilirsiniz.

Proje metni: Projenin ilk başında bölgede yaşanan dönüşümü ele almaya karar verdik. Dönüşümü incelemek ise bizi değişen değerler, oluşan veya daha da belirginleşen sınırlar ve tüm bunların ortasında bölgesel odaklara götürdü. Bomonti konumu nedeniyle doğal, fiziksel ve sosyal açıdan çok fazla bileşeni ve sınırlayıcıyı barındıran bir mahalle.Tarihsel süreçte, Bomonti’de değişen bağlantıları, kesişim noktalarını, açık ve yeşil alanları ve yapıların sokaklarda yaratttığı etkileri (yükseklikler, sokak genişlikleri, yapısal etkenler vb.) inceleyerek sokaktaki hikayelerin izlerini sürmeye başladık.

Ekip Adı: İz
Ekip Üyeleri: Anıl Emmiler, Yıldız Teknik Üniversitesi, İletişim Tasarımı (öğrenci) / Ezgi Güler, İstanbul Teknik Üniversitesi, ŞBP (mezun), Kentsel Tasarım (YL) / Gözde Karahan, Yıldız Teknik Üniversitesi, Şehir ve Bölge Planlama (mezun)

-4 Dönem, 1 Bomonti
4 Dönem, 1 Bomonti çalışmasında, Bomonti erken dönem, sanayi dönemi, iş merkezi, kültür&turizm merkezi olarak 4 dönemde ele alınıyor. Bu dönemlerdeki sosyo-ekonomik dokular çeşitli haritalar, gazeteler ve akademik çalışmalardan incelenerek yeşil alan, sanayi, konut ve eğlence dokularındaki dönüşüm incelendi. Bu dönüşümün sosyal ve ekonomik çevredeki bağlantıları da arsa fiyatları, işçi ve beyaz yakalı kişi sayılarındaki yaklaşık değişim ve eğitim kurumları adetleri ile değerlendiriliyor. Video çalışmada her döneme ait sesler, görselleştirmeye eşlik ediyor.

Proje metni: Yürütülen atölye kapsamında İstanbul’un eski sanayi yerleşimlerinden biri olan Bomonti bölgesini ele alıyoruz. Ekip 9.20 olarak bu çalışmaya “yapı” kategorisinde katkı sunmaya çalışıyoruz. Bomonti, İstanbul’un tam merkezinde yer alan, bunun dışında da kendine has pek çok özellik barındıran özgün bir alan. Gerek sınıfsal, gerekse demografik yapısıyla da ilgi çekici. Şimdi ise yeniden önemli bir değişim ve dönüşüm sürecinin içinde.

Atölye bu noktada bu dönüşümü ve niteliğini incelemek açısından önemli bir yerde duruyor. Biz de bölgenin mevcut ve muhtemel dönüşümünü incelerken,hem geçmişten günümüze bölgedeki yapıların fonksiyonel değişimlerine odaklanıyor, hem de yapıların mevcut durumlarını kategorilere ayırıyoruz. Bu noktada günümüzdeki değişimin “ikonları” haline gelebilecek “Hilton, Anthill, MSGSÜ, Bomonti Bira Fabrikası” gibi kendi içinde de kategorilendirilebilecek binaları detaylıca inceleyerek bu dönüşüm hakkında fikir sahibi olmaya çalışıyoruz. Ayrıca bölgedeki gecekondular, metruk yapılar, hala işleyen sanayi binaları ile bu yeni durumun ikonlarının ilişkisini de inceleyerek Bomonti’de gerçekleşen dönüşümün mahalleye yansımalarının izini sürüyoruz. Günümüzdeki öneminin yanı sıra geçmişi de hayli önemli olan ve bugün pek çok yenilikle birlikte, pek çok kontrasta, çarpıklığa sahip olan bu bölgenin geçmişine ve geleceğine ilişkin çalışma yapmanın atölyenin başından bu yana bizi oldukça heyecanlandırdığını söylemek mümkün.

Ekip Adı: 9.20 Ekip Üyeleri:Alperen Bal, MSGSÜ, Mimarlık (öğrenci) / Gamze Yaşar, MSGSÜ, Şehir ve Bölge Planlama (öğrenci) / Ferhat Akbaba, MSGSÜ, Grafik Tasarım (öğrenci)

-Bomontiyi Yaşayanlar
Alan çalışmasının vurgulu olduğu infografikte, Bomonti semti kullanan karakterler üzerinden inceleniyor. Bir kentin insanları bir araya toplayabilmesinin önemi düşünüldüğünde, güncel durumda semt sakinlerinin ve ziyaretçilerinin kesişimlerinin durumu gözler önüne seriliyor. Alanda 40 kişinin üstünde yapılan görüşmelerden edinilen bilgi ve izlenimler görselleştirme ile aktarılıyor. Kişilerle görüşmelerden anektodlar da içeren çalışmada en fazla kesişimin olduğu alan pazar alanı olarak ortaya çıkıyor. Pazar haricindeki alanlarda ise pek kesişmek mümkün değil. Eski sanayi alanlarının, semtin ilk yapısal dönüşümünü tetiklediği gibi bu sefer de kültür ve sanat merkezleri olarak değerlendirilebileceği ve burada yapılacak çeşitli etkinlik ve üretimlerin Bomonti’nin kültürel dönüşümüne olumlu katkısı olacağı vurgulanıyor.

Görselin büyük haline buradan ulaşabilirsiniz.

Proje metni: Bomonti bölgesi ve Bomontiada oluşumunu gözlemlemek için alan gezisi yaptık. Atölyeye dönüp Bomonti bölgesinin ve bu alandaki dönüşümün süreciyle ilgili bilgi alıp, tüm ekip aramızda tartıştık. Daha sonra grup olarak toplandık ve Bomonti bölgesindeki gözlemlerimizi paylaşırken konu başlığı olarak rotaları incelemeye karar verdik. Alt başlığımız da kullanıcı profillerini incelemekti. Bomonti bölgesinde yaşayan ya da bölgeye dışarıdan katılan kullanıcı profilini araştırıp, farklı yaş grubu, meslek grubu ya da sosyo-ekonomik duruma göre hangi rotalar kullanılıyor ya da kullanılmıyor, hangi sokaklarda insanların yolları kesişiyor ya da hiç kesişmiyor bunu gözlemlemek için sokağa çıktık, insanlarla konuştuk. Bölgedeki odak noktalarını belirledik. Üç araştırma metodu geliştirdik; ilki, kullanıcı profili anketiydi, bu anket bizim kullanıcıları alt baslıklar altında kategorize etmemize yardımcı olacaktı. İkincisi, elimize aldığımız haritalara kullanıcıların kullandıkları rotaları çizdirmekti. Sonuncusu ise Bomonti içinde adres tarif edilirken hangi yapı ya da noktalar referans noktası olarak algılanıyor bunu analiz etmekti. Elde edeceğimiz bütün veriler bizi kentsel dönüşüm ve organik yapılaşma sonrası oluşan rota ve referans noktalarına götürecekti.

Sokağa çıkmadan önce bu kadar çok hikaye duymayı beklemiyorduk, ilk durağımız olan Bomonti antika pazarında tezgah açanlar ve alışverişe gelenlerle sohbet şeklinde hikayelerini dinledik. Çok keyifliydi, farklı profilden insanlarla konuşma imkanı bulduk. Bu çalışmamız haftasonu Bomonti kullanıcı profilinin gözlemiydi. Hafta içi de Bomonti’nin farklı kısımlarına gidip anket ve rota çalışmalarımızı yaptık, gezimiz sırasında bira fabrikasının eski bir çalışanına, rezidans sakinine, evinin kapısının önünde örgüsünü ören gecekondu sahibine ve pazara alışverişe gelen bir mimar gibi çok farklı profilden insanlara rastladık.

Ekip Adı: Aks
Ekip Üyeleri: Elif Kadayıf, Anadolu Üniversitesi, Endüstriyel Tasarım (mezun) / Enes Emin Bahadır, Yıldız Teknik Üniversitesi, Şehir ve Bölge Planlama (YL) / Melike Üresin, İstanbul Teknik Üniversitesi, Peyzaj Mimarlığı (YL)