Gündelik Hayatın Kent Tasarımına Yansıması

SANALarch tarafından başlatılan proje süreci 2013 yılında İstanbul Büyükşehir Belediyesi Şehir Tasarımı Departmanı ile vatandaşların da şehir tasarımında söz sahibi olmasını sağlayacak bir tasarım kılavuzu geliştirme üzerine yapılan görüşmeler doğrultusunda başlamış. Kentlinin güncel kentsel dönüşüm ve ekonomi politikalarına karşı söz söyleme zemini yarattığı Gezi Direnişi sonrasında SANALarch araştırma grubu şehrin paylaşılan geleceğine katkı sunmak için sorular oluşturmuş. Şehirdeki farklı aktörlerin birlikte düşünme ve eyleme geçme pratiklerini kuvvetlendirme hedefiyle de 2013 yılında bir kart oyunu tasarlanmış. Görsel zeka ve teknik bilgiyi bir araya getiren bu oyun düzenlenen atölyelerde oynanırken katılımcıların oyun aracılığıyla yenilikçi tartışmalar açtığı ve önerilerde bulunduğu görülmüş. Katılımcıların profesyonel olma veya deneyim sahibi olma gibi şartları sağlamaması sayesinde eşit söz sahibi olarak yeni tasarım fikirleri üretilip, yeni kartlar tasarlanmış.

HEY! Hayal Edilebilir Tasarım Kılavuzu

HEY! Hayal Edilebilir Tasarım Kılavuzu

Launch, Izmir Mimarlık Merkezi

Launch, Izmir Mimarlık Merkezi

Launch, Izmir Mimarlık Merkezi

Launch, Izmir Mimarlık Merkezi

Gameplay, ITU

2014 yılında bu kart oyunu sürecin getirdiği gelişmeler ve dönüşümler ile oyunlaştırılmış bir kentsel tasarım kılavuzu projesine dönüşmüş. IDEO’nun yöntem kartları, ARUP’un “Değişim için Sürücüler” projesi, Kentsel Pedagoji Merkezi’nin Sokak Satıcıları Güç Posteri’ni inceleyen araştırma ekibi, bu tasarım ve eğitim araçlarının profesyonel olarak nasıl kullanıldığını, nelerden ilham aldıklarını, katılımcı tasarım pratiklerini nasıl desteklediklerini ve tasarım tartışmalarına nasıl dahil olduklarını incelemiş.

Kamusal yaşamı desteklemek ve kentsel formu tekrar yaratacak farklı zekaların birlikteliğini sağlamak için başlayan tasarım süreci, 2014 yılında HEY! Hayal Edilebilir Tasarım Kılavuzu’na katılımcılara açık bir çağrıyla resmen başladı. Katılımcılar tarafından oyunun nasıl oynanabileceği, insanların bunu nasıl kullanacakları ve öğrenip öğrenemeyecekleri tartışıldı. Tüm bu katılımcı karşılaşmaları ve tartışmalar ile gelişen oyun, 2015-6’da MAXXI Passion Joy and Fury ve Antalya Mimarlık Bienali HEY! Hayal Edilebilir Tasarım Kılavuzu’nu grup sergilerine katkı sunması için davet edildi.

2018 yılında ise kart oyununun Türkçe ve İngilizce olmak üzere iki versiyon olarak yayınlandı. Kılavuz, canlı kamusal hayatı destekleyen ve mahalle birlikteliğini öne çıkaran kendiliğinden örgütlenmiş bir kent tasarımını gerçekleştirmek amacıyla disiplinlerötesi bir metodoloji ile oluşturulan bir kaynak niteliğinde. Altı kategoti altında toplanan 101 konu başlığı kamusal alanın temel bileşenlerini kapsıyor.