Sistem İdeali

Ulusal mimari proje yarışması süreci sonucunda geliştirilen konut yerleşimi, nicel koşulların ötesine geçmeyi ve sıradanlaşmış konut üretimine karşı alternatif bir kentsel çevre sunmayı amaçlıyor.

Kayabaşı 24. Bölge Sosyal Konut Yerleşmesi, Toplu Konut İdaresi Başkanlığı (TOKİ) tarafından 2009’da düzenlenen ulusal mimari proje yarışmasıyla başlatılan ve sosyal konut alanında tip proje uygulamalarına alternatif oluşturma amacını taşıyan sürecin, proje müelliflerine ait son aşaması. Proje ekibince tasarlanan ve 2018 yılında uygulaması tamamlanan bu üçüncü projeden önce, ilk uygulama olan Kayabaşı 17. Bölge Sosyal Konutları 2012’de, ikinci uygulama olan Ataşehir Şerifali Konutları ise 2015’te tamamlanmıştı. Son aşama, yarışma sürecinde sunulmuş ancak ilk iki uygulamada tasarım sürecine aktarılma imkanı elde edilememiş olan önerilerin hayata geçirilmesi amacıyla başlatıldı.

Tasarım sürecinde, öncelikli olarak mevcut imar planı etüt edilerek topoğrafya-yol ağı ilişkisi irdelendi, arazi eğimlerine göre yeni bir yol ağı önerildi. Uygulama sürecinde ortaya çıkacak yüksek istinat duvarlı karayolu üretimlerinin önlenmesi ve yapılı çevrenin bütünleşmesi hedeflendi. Mevcut imar planına yönelik diğer bir müdahale ise ayrı bir parselde tanımlanmış olan ticaret işlevinin, alanda belirlenen uygun bir bölgede konut bloklarının zemin katlarında yer alacak şekilde yorumlamaktı. Ayrıca kuzey-güney doğrultusunda uzanan iki ana vadi arasındaki yerleşme içinde üç küçük vadi hattı da bulunmakta. Tüm bu vadi sistemleri mevcut imar planında olduğu şekliyle park ve rekreasyon alanları olarak değerlendirildi. Hazırlanan kentsel tasarım projesi neticesinde önerilen ve idare tarafından kabul edilen değişikliklerle birlikte yapılaşma oranlarının da yeniden ele alındığı yeni bir imar planı taslağı geliştirildi ve ertesinde mimari tasarım sürecine geçildi.

Bir arada kullanılan farklı yerleşme biçimleri; sıra evler, bloklar, nokta bloklar, dizi bloklar

Kentsel açık alan strüktürüne sahip, topoğrafya ile uyumlu ve örüntü oluşturacak şekilde konumlandırılan farklı konut tipolojilerinden meydana gelen bir yerleşim modeli benimsendi. Ortak açık yaşam alanları olarak önerilen meydan, iç bahçe, sokak, yeşil alan ve parkların dışında, tek bir kotta konumlandırılan ve yerleşmenin omurgası olarak tanımlanabilecek bir ana cadde önerildi. Caddeyi tanımlayan konut bloklarının zemin katlarında perakende ticaret birimleri yer alıyor; caddenin iki yakası arasındaki ilişkinin kopmaması ve yayaların rahat erişimi açısından trafik akışı tek yönlü olarak düzenlendi.

Proje kapsamında, farklı yerleşme biçimleri bir arada kullanıldı. Yerleşme düzeni; iç bahçe ve meydan gibi kamusal açık mekanlar tanımlayan bitişik bloklar, istikamet tanımlayan dizi bloklar, nirengi noktası olarak uygun bölgelerde konumlandırılan nokta bloklar ve vadi tabanına yakın müstakil sıra evlerle kuruldu. Farklı kat adetlerinde tasarlanan bloklar aracılığıyla hacimsel anlamda üçüncü boyutta çeşitliliğin sağlanması ve siluet etkisi yaratılması amaçlandı. Plan ve cephe düzleminde hedeflenen farklılaşma ve çeşitlenme, basit ve ekonomik çözümlere dayalı olarak geliştirildi. Bloklarca tanımlanan meydanların ve iç bahçelerin altlarında tek katlı kapalı otoparklar düzenlendi, açık otoparkların yanı sıra eğimden yararlanılarak tek katlı yarı açık otoparklar da uygun noktalara yerleştirildi.

Zemin katta yorumlanmış ticari işlevler ve iç meydanlar
Yerleşim içinde farklı karakterler taşıyan kamusal alanlardan biri, oturma birimleri
Zemin katta yorumlanmış ticari işlevler ve iç meydanlar
Yerleşimleri ve açık alan ilişkileri eskizi
Kot-çevre ve yerleşim ilişkileri eskizi
Konut planları

Proje, sınırlı ekonomik ve zamansal ölçütlere bağlı olarak projelendirilen ve uygulanan orta yoğunluklu bir sosyal konut yerleşmesi olarak tip projeye dayalı üretim sürecine özgü koşullarda ve aynı aktörler ile hayata geçirildi. Yeni imar planına da altlık teşkil eden kentsel tasarım projesine göre mimari projeleri hazırlanan yerleşme, içerdiği kamusal açık mekan dizgesiyle sadece tip projeyle üretilmiş sosyal konut alanlarına değil, aynı zamanda çevresinde sıkça uygulanmakta olan yüksek yoğunluklu kapalı konut yerleşmelerine de alternatif bir kentsel çevre tanımlıyor.

Parsel ve hatta ada ölçeğini çoktan aşmış büyük ölçekli yapım girişimlerinde, yapılaşmanın sadece nicel koşulları belirleyen imar planlarıyla tanımlanma ve üretilme çabası farklı düzlemlerde pek çok ciddi olumsuzluğa neden olmakta. Bu bağlamda Kayabaşı 24. Bölge Sosyal Konut Yerleşmesi, kentsel kamusal açık mekan dizgesi üretilebilmek için büyük ölçekli konut yerleşmelerine yönelik imar planı çalışmalarının da bir tasarım konusu olarak yerleşme formuyla birlikte ele alınmasının gerekliliğine işaret etmeyi amaçlıyor.

Etiketler:

İlgili İçerikler: