Sırt Sırta

Boğada projesi, 2016-2017 TANDEM Turkey ortaklıkları dahilinde, İstanbul’dan Tasarım Atölyesi Kadıköy ve Madrid merkezli kültür sanat kolektifi Hablar en Arte arasında gerçekleşen işbirliği devamında projelendirilen RE_Lab programı kapsamında geliştirildi. Genel anlamda Avrupa Birliği ülkeleri ve Türkiye arasında kültür yöneticileri aracılığıyla farklı köprüler kurmayı amaçlayan bu ortaklık tarafından geliştirilen, kent odaklı çalışan kolektifler arasında tecrübe aktarımını odağına alan RE_Lab programı, proje ortakları tarafından geliştirilerek Madrid ve İstanbul’daki kolektiflere sunuldu. İspanya’da, özellikle de Madrid’de yükselişte olan ve kamusal alanda kendini farklı şekillerde temsil etmeye başlayan katılımcı mimarlığın İstanbul ayağını karşılıklı deneyim aktarımı yoluyla ivmelendirme güdüsü, programın ana çekirdeğini oluşturdu. Madrid merkezli Todo por la Praxis ve İstanbul merkezli Herkes için Mimarlık, –trak Mimarlık, ve Onaranlar Kulübü ekiplerinin katılımıyla yürüyen RE_Lab kapsamında, bir yandan Boğada projesi geliştirilirken bir yandan da deneyim aktarımını kuvvetlendirmek için –trak Mimarlık’tan Bihter Çelik ve Herkes için Mimarlık’tan Dilara Kara, 13-24 Temmuz tarihleri arasında, bu sene İspanya’nın Kanarya Adaları’nda gerçekleştirilen kolektif mimarlık festivali Arquitecturas Colectivas’ın daveti üzerine, kent üzerine gönüllülük esaslı ve inisiyatif alan çalışmalar yürütme fırsatı buldular.

Ekipler arası iletişimde düzenli fiziki buluşmaların yanı sıra dijital iletişim bağları kurarak, en uygun diyaloglarla birlikte ilerletilen Boğada projesi, Kadıköy’deki farklı saha gezileri sonrasında odak noktasını belirleyerek yoluna devam etti. Kadıköy, Altıyol’da yer alan, Surp Levon Ermeni Katolik Kilisesi önünde, kamusal alanlarda korumayı maalesef pek de tercih etmediğimiz iki dut ağacı altında yer alan, kullanımı yoğun merkezi nokta, proje alanı olarak belirlendi. Özellikle gönüllü katılımcılar tarafından alan üzerinde yapılan ön gözlemler ve kullanıcılarla gerçekleştirilen kısa söyleşiler, projenin geliştirilmesinde öncü rol oynadı. Yapılan açık çağrı sonrasında gittikçe kalabalıklaşan gönüllü ekibi, İstanbul merkezli ekipler ve Todo por la Praxis’in de katılımıyla Boğada projesi, atölye çalışması konseptiyle 9-16 Eylül tarihleri arasında gerçekleştirildi. Katılımcıların teknik deneyimlerini artırma amacıyla, projeye ilk olarak 9 Eylül’de Kadıköy Belediyesi atölyelerinde yapılan metal işleri eğitimiyle başlandı. Gönüllülerin tasarımcı kimliğinden “uygulayıcı katılımcı” kimliğine geçmesini kolaylaştıran atölye eğitimleri, aynı zamanda projenin daha kolay sahiplenilmesi ve ilerletilmesinde itici güç sağladı. 11’inde Todo por la Praxis’in de katılımıyla devam eden süreç, atölye ve saha çalışması olarak iki koldan ilerledi. Özellikle projedeki prototip deneyimi ve sahada prototipin denenerek teknik ve sosyal tepkinin ölçülmesi, projenin öne çıkan kısımlarından oldu. Çalışma alanını aktif kullanan, çiçekçilerden ayakkabı boyacısına kadar tüm vatandaşların ilgisini çeken proje, gelen vatandaş yorumlarıyla da zenginleşerek 16 Eylül’de gerçekleşen yerleştirmeyle tamamlandı.

İnsan hareketi diyagramı - gündüz

insan hareketi diyagramı - gece

Alana dokunma sınırları

İlk öneri görünüş - Birim detayları

İlk öneri aksonometrik

Projeye yürütüm alanları haritası

RE_Lab ve Boğada projesi, farklı mimari, tasarım ve üretici ekiplerin ortak hedefle bir arada çalışması, gönüllülük esasına dayanırken deneyim aktarımını ön plana alması; kamu kaynaklarının proje desteği ve gönüllü emeğiyle buluşarak kentsel bir noktayı vatandaş odaklı dönüştürmesi dolayısıyla Kadıköy belleğinde farklı bir emsal olarak kayıt altına alındı. Özellikle katılımcıların altını çizdiği şekilde, kamusal alana yönelik bu ivmenin devam etmesine dair yapılan ortak değerlendirme ve projenin katılımcı ekipler tarafından da benzer projeler için bir başlangıç olarak görülmesi, Boğada projesinin nihai çıktısı olarak benimsendi.