Çürümeye Terk Edilenler

Kanadalı fotoğrafçı Matt Van der Velde’in projesi, Kuzey Amerika’da bulunan terk edilmiş akıl hastanelerini belgeliyor. 19. yüzyıl boyunca hastaların izole bir şekilde tedavi altında tutulduğu klinikler, yeni yöntemlerin geliştirilmesiyle 1950’lerde kullanım dışı kalmış. Hastanelerin bazıları tamamen boşaltılmışken, bazıları ise geriye kalan mobilyalar ve ekipmanlarla birlikte çürümeye devam ediyor.

fotoğraflar: matt van der velde

Kendisi de depresyon gibi bazı problemlerle mücadele eden fotoğrafçının serisi “Abandoned Asylums” adlı bir kitapta toplanmış. Dezeen’e kaleme aldığı yazıda Amerika’da kimsenin bilmediği, çok büyük arazilere yayılan çok sayıda eski enstitünün olduğundan bahseden Velde, bu mekanların psikolojik hastalıkların tedavisinde nereden nereye gelindiğini ve daha ne kadar gidecek yol olduğunu sergileyen, tarihi ve mimari anlamda öneme sahip yerler olduğunu söylüyor.

On dokuzuncu yüzyılda, ilaçlı tedavilerden çok daha önce, doktorların %70-90’nın, psikolojik hastalıkların tedavi edilebileceğini, ancak bunun sadece hastalar özel olarak ve katı kurallara göre tasarlanmış mekanlarda tutulurlarsa mümkün olabileceğini düşündüklerini belirtiyor Velde. Bu durumun da çevresel determinizm konseptinin bireyin çevresine, yapıların da dahil edilerek uygulandığı, “tedavi yönetimi olarak mimarlığın” da kullanıldığı bir dönem oluşturduğunu söylüyor.

Bütün enstitülerin hepsinin kötü insanlar tarafından yönetilen kötü yerler olmadığını söyleyen Velde şöyle devam ediyor: “Bu enstitüler iyi niyetlerle kurulmuştu. Fakat toplum, buraların insan depolarına dönüşebileceğini fark etti ve bu noktada sınıfta kaldılar. Altyapı ve personel de bu kadar çok insanı düzgün bir şekilde tedavi edemez hale geldi. Eğer seni toplumun genelinden ayıran bir şeye sahiptiysen, üzücü ama gerçek, kendini bu enstitülerden birinde bulabilirdin.”