Dolular, Boşlar ve Yarı Geçirgenler

Pab Mimarlık’ın Senegal’deki kent pazarları projesi, birim tasarımından yola çıkarak kamusal mekanın nasıl düzenlenebileceğine uzanan bir ölçekte yerel verilerin yorumlanmasıyla tasarlanmış.

Senegal Hükümeti’nin talebi üzerine hazırladığımız Senegal Kent Pazarı projesi çoğunlukla sokak satıcıları olmak üzere kentlerdeki dağınık ticari faaliyetleri bir kent pazarında daha düzenli bir şekilde bir araya getirmeyi amaçlıyor. Halihazırda gerek başkent Dakar’da gerek diğer kentlerde günlük ticaret çoğunlukla sokaklarda, araç yolunun iki yanına sıralanmış tezgahlarda gerçekleşiyor. Bu düzensiz ortamlar, satıcı için mal güvenliğinden, alıcı içinse hijyen koşullarından uzak bir karaktere sahip. Aynı zamanda gayriresmi ticaretin önünü açıyor ve vergilendirme sistemini sekteye uğratıyor. Tüm bu olumsuz koşulların önüne geçmek üzere Senegal Ticaret Bakanlığı’nın önayak olduğu projeyle sokak satıcıları ağırlıklı olmak üzere günlük ticaretin toplandığı kent pazarları projesini tasarladık. Devletin ve toplumun ekonomik ve sosyal koşullarını da göz önünde bulundurarak ekonomik, yerel iklim ve malzemenin bilincinde modüler ve esnek bir tasarımla kent pazarlarının farklı kentlerin farklı ihtiyaçlarına adapte olabilmesi hedeflendi. Senegal Hükümeti’nin öncelikli hedefi ise yangın geçirmiş olan Kaolack Pazarı’nı yeni yerine taşımak, ardından da toplam 13 farklı noktada farklı ölçeklerde kent pazarlarını kullanıma açabilmekti.

Birim modülün 5x7 metrelik bir dükkan ünitesinden oluştuğu pazar yerinin, arazinin ihtiyaçlarına göre kat sayısı, malzeme seçimi ve bir araya geliş biçimi kolayca adapte edilebiliyor. Hızlı ve yerinde kolay imalat için çelik taşıyıcı sistem önerdik; bunu da zemine minimum müdahalede bulunacak şekilde detaylandırdık. Kaplama malzemesi olarak sık kullanılan tuğla ya da kuru duvar sistemi tercih ettik. Dükkan cephesini de yine farklı ihtiyaçlara göre şekillenecek şekilde; cam vitrinli, tamamen açılabilir metal ya da bambu kepenkli ya da cephede sabit tezgahlı ve yarı açılır kepenkli olmak üzere farklı ürün ve ticaret alışkanlıklarına uyarlanabilir şekilde tasarladık. Dükkanlar tek cepheli olup sırt sırta yerleşebilecekleri gibi, tek modüle çift cepheden giriş de sağlanabiliyor.

Dükkan modülleri, arazinin boyutu, araç yolu ile ilişkisi ve hizmet edeceği nüfus göz önünde bulundurularak yerin kendine has ihtiyaçlarına göre farklı varyasyonlar ve sayılarda bir araya getirilebiliyor. Modüller temel olarak iki ana düzende gruplandı: Avlulu düzen ortadaki açık alanda asma-germe sistemli daha esnek tezgahlara ya da çeşitli sosyal etkinliklere evsahipliği yapabilirken, sokak düzeni ise karşılıklı dükkanlarıyla daha yoğun alanlar oluşturmaya elverişli. Senegal’de iklimin de uygun olması nedeniyle pek çok sosyal faaliyet ve eğlence sokaklarda yapılıyor. Biz de bu geleneğin kent pazarına entegre edilmesini önerdik; kent pazarı içinde oluşturulacak açık alanların farklı faaliyetlere evsahipliği yapmasını öngördük.

Pazar yerleşimlerindeki temel tasarım ilkelerinden biri de içedönük pazar alanları elde ederek, kentleşmenin henüz tamamlanmadığı alanlarda mekanı sınırlandırıp tanımlayabilmek, pazar alanına giriş çıkışları birkaç noktaya indirip geceleri güvenliği kolayca sağlayabilmek oldu. Modüllerin bir araya gelişinde aynı zamanda gölgeli açık alanlar elde edecek, doğal hava sirkülasyonuna elverecek şekilde iklim verilerini de dikkate aldık.

Ülke çapında kolayca uygulanabilmesi için yerel, mütevazı ve ekonomik malzeme seçkisi ile tasarlanmış olmakla birlikte Dakar kent merkezi gibi daha prestijli alanlarda kapalı çarşı alanlarının eklenebilmesini, farklı malzeme seçimleriyle aynı strüktür ve kurgunun kolayca uyarlanabilmesini öngördük.

Etiketler: