Gent’in Sessiz Caddesi

Otomobillerin kent yaşamındaki baskın rolü hakkındaki endişeler giderek arttığı için çeşitli etkinlikler düzenleniyor. Yaşayan Caddeler ve Arabasız Gün (parking day) gibi etkinlikler, motorlu araçların kamusal alanlardaki ve konut sakinlerinin yaşam biçimleri üzerindeki etkilerini azaltmayı amaçlıyor.

fotoğraflar: dries gysel

Otomobillerin kamusal alandaki olumsuz etkilerini azaltma yönünde gerçekleştirilen Yaşayan Caddeler projesiyse 16 hanelik bir caddenin mahalle sakinlerinin kolektif çalışmasıyla araçsız bir yola dönüştürüldüğü bir çalışma. Belçika’nın Gent şehrinde uygulanan proje, 2013 yılında ortaya çıkmış. Gent’in gelecekteki hareketlilik, gürültü ve hava kirliliği, “otomobilleşme” gibi konulardaki politikalarına dair endişe duyan bir grup insanın önderliğinde oluşan proje bu yıl üçüncü yılını kutluyor. Proje, bir tasarımcı eliyle şekillenmek yerine mahalle sakinleri tarafından tasarlanmasıyla önemli bir noktada duruyor. Kullanıcılar, hayallerindeki açık alanları kendileri tasarlayarak etkin biçimde kullanabilecekleri mekanları da elde etmiş oluyor. Böylece kamusallığın kullanıcının talebiyle ne kadar ilişkili olduğu da bu süreç boyunca mahalle sakinleri tarafından deneyimleniyor. 1 Mayıs’tan 13 Haziran’a değin araç girişine kapatılan cadde, “kişisel” kamusal alanlara da bir örnek sunuyor.

İlk olarak 2005 yılında Rebar ekibinin San Francisco’da başlattığı Arabasız Gün etkinliği, zaman içinde küresel bir harekete dönüştü. Yerel sanat ve tasarım ekibi Rebar, San Francisco banliyölerinde bir metrelik alanı geçici kamusal mekana dönüştürmüştü. Her yıl Eylül ayında bir caddenin araç kullanımına kapatılmasıyla kutlanan etkinlik, farklı şehir ve ülkelere de sıçradı. Açık kaynaklı tasarım etkinliği, Türkiye’de de çeşitli isimlerle düzenleniyor. 2000 yılında Lüleburgaz’da düzenlenen “Otomobilsiz Gün” etkinliğinde 200 kişi Belediye Başkanı’yla birlikte şehirde bisikletle tur atarken 2007 yılında etkinlik, İstanbul’da “Ayda Bir Gün Sokak Bizim” adıyla düzenlenmişti. 2013 yılında “Süslü Kadınlar Bisiklet Turu” ismiyle İzmir’de düzenlenen etkinlik, farklı şehirlerde farklı konseptlerde düzenleniyor.