Onarım Toplumu

Popüler bir çevreci yaklaşım olan geri dönüşüm hareketini alt etmeye çalışarak “onarın ve tamir edin” diyen manifesto Onarım Toplumu (Repair! Society) ilk kez 2009 yılında Amsterdam’daki Platform 21’de ilan edilmiş. Manifestoyu “onarım toplumu”, “onaran toplum” ya da “toplumu onar” şeklinde okumak mümkün. Odanın duvarlarında asılı kağıtlarda birkaç cümlelik manifestolar ziyaretçilerin de katılımıyla çoğalıyor ve belli belirsiz bir bütün haline geliyor. Onarım Toplumu, birlikte üretilen bir manifesto olması nedeniyle anonimleşen bir işe dönüşüyor.

Tamir kelimesinin Türkçe sözlükteki açıklamasına baktığımda “yapılan bir yanlışı, kusuru düzeltmeye çalışma” tanımıyla da karşılaşıyorum; fakat ilginç bir şekilde manifestonun bir yandan kusurluluğun güzelliğini de vurguladığını öğreniyorum. Öte yandan manifesto, Kendin Yap (DIY) akımını da aklıma getiriyor ve bu açıdan üreteceğim şeyin kusursuzluktan ne kadar uzak olacağını da tahmin ediyorum.

Onarmanın ölçeği ne olabilir peki? Elle tutulur bir üründen bir mekana ya da karmaşık ilişkilerle ortaya çıkan insan davranışlarından topluma uzanan bir ölçekte onarım edimini düşünebiliriz. Onarılan şeye biraz romantik bir şekilde yaklaşmamızı da bekleyen manifesto, onarım ediminin toplumda baskın bir öğe ya da alışkanlık olması durumunda toplumu değiştireceğini ve belki de sosyal yapılanmadaki problemleri da onaracağını öngörüyor. Manifesto ayrıca onarımın yaratıcı tarafına da vurgu yaparak “şeyler”in nasıl çalıştığının ya da tasarlandığının keşfedilmesini söylerken onarımı bir bakıma yüceltiyor.