Anıları Çerçevelemek

Birinci Dünya Savaşı'nın yüzüncü yıldönümü anısına, Belçika’daki Hooglede Belediyesi, Gijs Van Vaerenbergh ikilisini, Alman Askeri Mezarlığı için bir karşılama pavyonu tasarlamak üzere görevlendirmiş. 1917’den beri Almanların elinde olan Alman Askeri Mezarlığı'na savaş sırasında sekiz binden fazla Alman askeri gömülmüş. Bugün ise mezarlık kentsel odakların değişmesi ile birlikte tarım arazilerinin bulunduğu bir Flaman banliyösünde yer alıyor.

Pavyon, görüş yönüne bağlı olarak değişkenlik gösteren ve çevrenin farklı açılardan, farklı parçalarını çerçeveleyen betonarme bir yapı olarak tasarlanmış. Pavyonun tasarımı sırasında mezarlığın onur salonunda varolan mimari yapı elemanlarından tonoz referans alınmış ve biçimsel olarak yeniden yorumlanmış.

Tasarımcılar Gijs Van Vaerenbergh pavyonun formunu 9x9x5 metre büyüklüğünde ve farklı açılarda altı köşegen tonozu keserek oluşturmuş. Farklı şekil ve boyutlardaki tonoz ve kolonların birleşiminden oluşan yapı, geçirgen boşlukları olan bir hacim tanımlıyor. Bütüncül hacim içerisinde büyüklükleri değişken olan bu kolonlar sayesinde yapı içerisine gizlenmiş bir lavabo alanı mevcut. Her tonozlu mekan, çevrenin başka bir parçasını çerçeveliyor: mezarlık, manzara ve çevredeki diğer araziler. Tonozların farklılaşması nedeniyle çerçeveleme hali bakış yönü ve açısına göre değişkenlik gösteriyor, bu yolla pavyon belirli açılardan kendi parçalarını da çerçeveleyen bir hal alıyor. Bu değişken durum sayesinde ışığın tonozlara etkisi öne çıkararak görsel bir oyun oluşuyor. Böylece pavyon, hem kendini hem de çevresini vurgulayan bir bakış makinesine dönüşüyor.

Girişi daha belirgin hale getirmek ve mezarlığın bütüncül kademelenmesine eklemlenmek amacıyla pavyonun etrafındaki zemin de mekansal bir yerleştirme olarak tasarlanmış. Zemin malzemesi koyu renk beton bir yüzey oluşturularak savaş zamanının kırık ve karartılmış haline işaret eden kırık deseni ile bölünmüş ve bitkiler için stratejik yerlerde yer açmak için beton parçalar aralardan çıkarılmış. Gijs Van Vaerenbergh diğer projelerinde de birlikte çalıştığı peyzaj ekibi ile çalışmayı sürdürmüş, pavyonun peyzaj tasarımı, LAMA peyzaj mimarları ile işbirliği içinde gerçekleştirilmiş.

Pavyonun biçimini yaratmada kullanılan kesme eylemi, tasarımcıların düşünce ve tasarım sürecindeki önemli bir strateji. Daha önce de kullanılan yöntemlerden olsa da tasarımcılar bu çalışmalarında tamamen yeniden farklı biçimde uygulamayı tercih etmiş. Gijs Van Vaerenbergh ekibinin tasarımları daha önce Reading between the Lines, Labyrinth, Upside Dome, Framework ve Arcade gibi uluslararası projelerde de yer almış. Fakat ikilinin tasarımları çoğu zaman mimarlık ve görsel sanatlar kategorileri üzerinden sınırlandırılmaya çalışılsa da iki kategori de üretilenleri ayrı ayrı değerlendirmek için yeterli görülmemiş. İki durumun arakesitinde iş üreten ofisin kurucu mimarları Pieterjan Gijs ve Arnout Van Vaerenbergh, çalışmalarında deneysel araştırma bilgisi ile deneyimlenmiş pratik bilginin paralel ilerlediğine değiniyorlar. Sürecin bütününe bir araştırma olarak bakarsak araştırmanın çıktısı ise kamusal mekandaki mimari strüktürlerden heykellere küçülen işlere kadar değişkenlikler içermesi.