Diyalog Tohumları

Geleneğin içinden bir mekanı, yerel kültürü oluşturmak ve pekiştirmek için tarihle ve insanla kurulan ilişkinin türeticisine dönüştüren proje, eski ve yeninin arasında özgün bir olasılık üretiyor.

Çin’in Şantung eyaletinde bulunan Yantai, yedi milyonu aşkın nüfusu olan bir kıyı şehri. Suochengli ise, Çin’de 1368 - 1644 arasında hakim olmuş Ming Hanedanlığı döneminde üretilmiş olsa da son zamanlarda ihmal edilmiş yerlerden biri. Ancak kent imgesi haline gelmiş gökdelenler ve alışveriş merkezlerinin birkaç blok ötesindeki bu tarihi dokunun kaderi, son yıllarda kültür odaklı yenileme yaklaşımı sayesinde değişmeye başlamış. Bu değişimin itici gücünü ise 2015’te, üreticilerinin gelenek ve kültürü koruma hassasiyetlerinden doğan Kwan-Yen projesi oluşturuyor. Kamusal forumlar ve seminerler ile sanat ve zanaata dair etkinlikleri içeren, yerel bir kültür üretimine dayalı proje, amaçlarını gerçekleştirebilmek için şehrin eski adını taşıyan Chefoo Enstitüsü ve Kütüphanesi ile Suochengli Mahalle Kütüphanesi’ni kurdu. Bunlardan ikincisi olan mahalle kütüphanesi, tarihi Suochengli bölgesinin kuzeybatı köşesinde bir Çin avlusunda yer alıyor. Vector Architects’in tasarladığı, Çin kültüründe mühim bir yere sahip atalar tapınağından türetilen kütüphane, Yantai’nin geçmişine dair kitaplara ve yerel geleneklere ait belgelere ev sahipliği yapıyor, mekanın daha önce ne olduğuna dair sözlü kayıtlar tutmak üzere bölgenin yaşlı sakinlerini davet ediyor. Girişin ücretsiz olduğu kütüphane bunların yanı sıra kendi araştırmalarını da yürütüyor.

Yenileme öncesinde, Zhang Atalar Salonu olarak adlandırılmış tapınak avlusundaki üç yapı, yapısal öğelerin ve kendilerini üreten bilginin karmaşıklığını hala taşıyordu tasarımcılara göre. Özgün hali dağınık gibi görünse de, yıllar içinde yerel sakinlerce eklenmiş strüktürler, zamanın kıymetli izleri olarak görülmüş. Dolayısıyla avluyu, çağdaş yaşam biçimlerine uyumlu hale getirme sürecinin odağına eski ve yeni arasındaki ilişki alınmış.

Gökdelenler ile çizilmiş kent siluetine karşı geleneksel avlu
Çevreleyen mahalle içinde sokaktan kütüphane
Suochengli Mahalle Kütüphanesi, Vector Architects, XXI Mimarlık Dergisi
Merkezde, çok işlevli kamusal alan olarak avlu
Avluda mekan yaratan ve yağışa karşı barınak olan çelik yüzeyler
Okuma alanı
Avlu kullanımına bir örnek, oturma birimleri

Öncelikle özgün duvarlar, pencereler, çatı kirişleri, döşeme ve diğer mimari öğeler, sistematik biçimde yenilenmiş ve yeniden düzenlenmiş. Aynı zamanda, merkezde çok işlevli bir kamusal alan ve yanlarda üç bölüm bitkilendirme alanları gibi, avluyu çeşitli ve daha küçük boyutlu bölümlerle çerçevelemek üzere bir revak sistemi kurulmuş. Giriş alanında bu sistem, adeta halkı içeri davet eder gibi, Suochengli mahallesinden bir sokağa açılıyor. Revak, avlunun içindeki tüm işlevleri (giriş, okuma alanı, kafe, galeri ve dinlenme odası) bağlıyor; dış mekan kullanımı için mekan yaratıyor ve aynı zamanda kötü havalarda, yağışa karşı barınak görevi üstleniyor.

Çıplak halde, havayla temas ettiğinde üzerinde koruyucu bir oksit tabakası oluşan siper çeliği (weathering steel), hem bir mekansal arayüz hem de strüktür olarak avluda yeni bir malzeme olarak kullanılmış. Çeliğin yumuşak rengi, eski tuğla, taş, kiremit ve yeşilin tonlarıyla oldukça uyumlu görülmüş. Bir çerçeveye asılan bükülmüş çelik gölgelik ve yüzeyi, strüktürün kendisi haline gelerek bir kiriş sistemi olarak çalışıyor; aynı zamanda teknik olarak bir yağmur oluğu, görsel olarak ise açıklık unsuru. 8 milimetrelik ince çelik plaka, malzemenin hassas yanını ortaya koyarken 40 milimetre çapındaki çelik kolonlar revak sistemini destekliyor, yapılan müdahalenin eski yapıya göre farkını işaret ediyor.

Düşeyde katmanlar, çelik ve ahşap strüktür
Plan eskizi
Plan
Kesit
Patlatılmış aksonometrik perspektif

Tasarımcılarına göre mahalle kütüphanesinin yapma biçimi ve yaklaşımı bağlamında yüklü bir anlamı var. “Bizim çağımızın mimarlığının, tarihi değerleri ve yerel kültürleri, zekice ortaya çıkarması ve tetiklemesi gerektiğine inanıyoruz. Bir kütüphane, hem yerel topluluğun yaşam biçimini ve hızını koruyabilir hem de modern toplumun estetik anlayışına ve çağdaş kültürlerin uygulamalarına hizmet edebilir.” diyen mimarlara göre yeni ve eski arasındaki diyaloğun ekili olduğu mekanın içinde, yerel toplulukların enerjisi ve yaşama gücü harekete geçirilebilir; bilginin üretimi ve yayılması, mekanın bir müştereke dönüşmesine katkıda bulunulabilir.

Etiketler: