Kıyıya Davet

Şikago Nehri’nin ana kolunun uzun ve hikaye dolu geçmişi, Şikago’nun bir kent olarak gelişimine pek çok yönden ayna tutuyor. Bir zamanlar kıvrımlı bir bataklığı andıran nehir, önce şehrin sanayi dönüşümünü destekleyen bir kanal haline geldi. Ana kol ile güney kolun akışının sağlık ve hijyen önlemleri doğrultusunda tersine çevrilmesiyle nehir o çok meşhur geri dönüşünü yaptı ve bunu takiben mimar ve kent plancısı Daniel Burnham, kıyı şeridi için Wacker Drive viyadükünü de içeren yeni bir kentsel tahayyül ortaya koydu. Geçtiğimiz on yılda suyun ve kıyının rolünü gittikçe artırarak geliştiren ise Şikago Nehri’ni ekoloji, eğlence ve ekonomi bağlamlarında şehrin menfaatine uygun hale getirmeyi hedefleyen bir inisiyatif olan Şikago Riverwalk projesi.

Su kirliliğinin oldukça yüksek seviyelerde olduğu çok da uzak sayılmayan bir geçmişte, nehrin kentsel bir kolaylaştırıcı olmasına niyetlenmek, bunu bir amaç haline getirmek imkansız görünürken bugün bu hayalin gerçeğe dönüştüğünü söylemek mümkün. Suyu iyileştirme çalışmaları ve kamusal kullanım yoğunluğunun artması, nehrin etrafında yaşamın filizlendiğini gösteriyor ve bu gelişmeler, su kenarıyla yeni ilişkiler kurmayı da zorunlu kılıyor. Buradan yola çıkan Şikago Riverwalk projesinin, Memorial Plaza ve Bridgehouse Museum Plaza’yı içeren ilk bölümü, şehrin ulaşım imkan ve niteliğinden sorumlu olan Chicago Department of Transportation ile Ross Barney Architects işbirliğinde gerçekleştirildi. State Street’ten LaSalle Street’e kadarki ilk üç blok, 2015 Mayıs’ında halka açıldı; diğer üç blokun 2015’te başlayan inşaatı ise 2016 Ekim’inde tamamlandı.

Marina Meydanı

Koy

Bir dizi iskelesiyle Rıhtım

Koy’da oturma birimleri ve aydınlatma

Marina Meydanı, ortada Koy ve sağda Nehir Tiyatrosu

Köprü ile ilişkili malzemeler ve arkada Nehir Tiyatrosu

Su Meydanı

2012’de teknik danışmanların da destek verdiği Sasaki, Ross Barney Architects, Alfred Benesch Engineers ve Jacobs/Ryan Associates’ten oluşan ekip, ikinci ve üçüncü aşamaları geliştirmek ve gerçekleştirmekle görevlendirildi. State Street ile Lake Street arasında kalan nehir bölümündeki altı bloku içeren aşamaya ekip, nehirle ilgili önceki çalışmaların ötesine geçen, nehir boyunca ve birleşim noktalarında devam eden bir yaya bağlantısı sağlamak niyeti güden bir öneri geliştirdi.

Ancak ekibe göre süreç oldukça zorlu başlamış, özellikle de çalıştıkları alanın nitelikleriyle. Tasarımın önemli girdilerinden biri olan yıllık iki metrelik su hareketini hesaba katmaya çalışırken, yaya programı için mekanları genişletirken ya da bloklar arası seri köprü altı bağlantıları üzerine üretim yaparken verilen izinlerin zorunlu kıldığı şekilde sadece 7,62 metre genişliğinde bir platform. Zorlayıcı etmenleri fırsata dönüştürmeye çalışan ekip, çizgisel bir parkı başka türlü düşünme yollarını arayarak işe koyulmuş: 90 derecelik dönüşlerden oluşan bir rotadan ziyade biçimsel değişiklikleri aracılığıyla nehirle ilişkili programlar üretmeye yönlendirebilecek daha özgür bir sistem. Nehir boyu yaşamı çeşitlendirecek ve zenginleştirecek yeni bağlantıları düşünmek, nehir odaklı tipolojilerden türetilmiş biçim ve işlevde bloklarla sonuçlanmış. Bu yaklaşımla geliştirilen ve Chicago Riverwalk’ın ikinci ve üçüncü aşamalarını oluşturan mekanlar ise şöyle isimlendiriliyor: Mavnalar, devriye ve gezinti tekneleri ya da su taksileri gibi suyun gündelik hayattaki ritminin görülebileceği açık hava oturma alanları ve restoranı içeren Marina Meydanı; insan gücüyle çalışan teknelerin yanaştığı, kayık da kiralanabilen, su ile fiziksel ilişki kurulan Koy; ağaç gölgeleri altında oturma alanları üreten, kıyı ile Upper Wacker Street’i bağlayan heykelsi merdiven Nehir Tiyatrosu; çocuklar ve ailelerinin suyu bir eğlence öğesine dönüştürebilecekleri Su Meydanı; balık tutma ya da yerli bitkileri tanıma gibi yollarla nehir ekolojisine dair etkileşimli bir öğrenme ortamı kuran bir dizi iskeleden ve sulak bahçeden oluşan Rıhtım ve Lake Street’e doğrudan erişim sağlayan, önemli bir birleşme noktasında yer alan ve bölgenin geleceğini tasarlamak adına gereken ortamı hazırlamış olmayı hedefleyen ulaşılabilir yaya yolu ve yeni kıyı hattıyla Kaldırım.

Plan

Diyagramlar

Nehir Tiyatrosu

Öğeleri birbiriyle bağlantılı bir sistem olan Chicago Riverwalk’ın tasarımı, bu niteliğiyle ziyaretçisine hem süreklilik hem de çeşitlilik sunuyor. Her bir mekanın ayrı işlev ve biçimde olması, yeme içme işlevli mekanlardan geniş katılımlı kamusal etkinliklere ya da insan gücüyle çalışan deniz araçlarına kadar suyla ilintili deneyimleri de özgün ve çeşitli kılıyor. Proje genelinde sıklıkla tekrar edilmiş şekiller, detaylar, malzemeler görsel bütünlük sağlarken malzeme üzerinden beklenmeyen ilişkiler de üretiliyor; örneğin yol döşemeleri, mevcut bağlamın içsel karşıtlıklarını da yansıtıyor: İncelikli kesme taş, Beaux Art’lı viyadük ve köprü ev mimarisinin zarafetine öykünürken daha kaba prefabrik kalas, alt kısımlarını kuşattığı çıplak çelik köprülerle benzer bir dil konuşmaya niyetleniyor.