Mahalleden Biri

Tasarım, mimarlıkta anonim ve sıradan (ordinary) olanın gücünü vurguluyor ve parsel ölçeğinde tanıdık öğelerin bir araya gelme mantığına dayanıyor. Küçük bir sahil yerleşimi olan Lapseki’nin kentsel yapı stokunun düşey ve yatay ölçeği projemizin mimarisinin belirleyici unsuru oldu. Aynı zamanda, merkezin yereldeki temsili olan bir kamu yönetim yapısında söz konusu bu yaklaşımı özellikle tercih ettik. Bunu farklı bir yönetim anlayışının bir anlamda mekansal karşılığı olarak da değerlendirdik. Mimarlıkta tanıdık ve sıradan olan (form, kompozisyon, malzeme, cephe kurgusu, vb.) ile rastlantısal kurgu ve sekansiyel algının ilişkisini önceleyen bir tasarım yaklaşımı; kamu yapısı tipolojisine atfedilen klişe anlamları (anıtsallık, simgesellik, temsil, vb.) yerin ölçeği bağlamında sorgulayan bir anlayış geliştirdik.

Kütle kompozisyonunda kümelenmeler ve kademelenmeler aracılığıyla hem insan ölçeğini hem de yapı grubunun kentten ve denizden algısını dikkate alan bir yaklaşım benimsedik. Plan ve kesit düzleminde modüler bir sisteme bağlı eklemlenmeye dayalı bir kademelenme ve hareket söz konusu. Bu örgütlenme aslen çevredeki küçük parsel ölçeğinde üretilmiş bitişik düzenli yapılara referans veriyor. Farklı hacimler farklı yönlerde tek eğimli çatılarla sonlanmakta. Bu eğimli kütle bitişleriyle güçlü bir silüet etkisi yaratmayı amaçladık. Cephe düzeninde, ofis yapılarında sıkça kullanılan büyük cam yüzeylerdense içine yerleştiği çevrenin özelliklerini dikkate alan dolu-boş dengesini önemsedik.

Cadde cephesinde yapının girişi

Yapı ve yeşil doku

Kütleler arasına yerleşen giriş saçağı

Orta avludan görünüş

Giriş saçağı

Kütleler arasına yerleşen giriş saçağı

Kütlenin parçalı örgütlenmesi

Proje, yapısal ömrünü tamamladığı için yıkılan ve bir tip-proje uygulaması olan Eski Hükümet Konağı parselinde yer alıyor. Parselin temel özellikleri, denize açılan L biçimi, çeperlerinde yer alan yetişkin ağaç dokusu, 15,5 m. olarak belirlenmiş yapılaşma yüksekliği sınırı ve cadde-kıyı arasındaki yaklaşık iki metrelik kot farkıydı. Yapının ihtiyaç programına bağlı olarak zeminde mümkün olan yapılaşma alanı ve diğer veriler bir arada değerlendirildiğinde, yeni hükümet konağının parselin geometrisini takip etmesi kaçınılmazdı.

İhtiyaç programındaysa Hükümet Konağı’nın diğer birimleriyle ilişkisi olmayan bağımsız en büyük birim, Adliye’ydi. Dolayısıyla proje işlevsel ilişkiler ve parselin verilerine bağlı olarak Kaymakamlık Bloku ve Adliye Bloku olarak iki ayrı kütleden oluşuyor. L şeklinde alana yerleşen ve denize açılan bu iki kütle, mafsal mekan olarak tanımlayabileceğimiz ve geniş bir çelik saçakla korunaklı hale getirilmiş giriş platosuyla birbiriyle ilişkileniyor. Burası aynı zamanda parselde yer alan en yetişkin ağaçlardan biri olan büyük çınarın altından denize doğru açılıyor ve yine bu mekan sayesinde kent ile kıyı arasındaki yaya geçişleri de serbestçe sağlanıyor.

Merdiven kovasından detaylar

Merdiven kovasından detaylar

Kütleler arasındaki geçiş detayı

Kütlenin parçalı örgütlenmesi

Deniz cephesinden siluet

Kaymakamlık Bloku kendi içinde merkezi orta mekan anlayışına göre düzenlenmiş iki mekansal kümeden meydana geliyor. Bu kümelerin her biri, ortasında katlar arası görsel ilişkiyi kuran bir galeri boşluğu ve içinde yer alan iki kollu konsol merdiven etrafında örgütlendi. İki kümenin kesiştiği noktalarda da düşey sirkülasyon ve servis hacimleri düzenlendi. Adliye Bloku ise orta noktasında deniz tarafında merdivenin konumlandığı bir galeri boşluğu ile cadde tarafında diğer düşey sirkülasyon ve servis hacimlerinin bir arada çözümlendiği orta koridorlu bir plan şemasına sahip.

Siluet eskizi

Giriş kat planı - 1. kat planı

Vaziyet planı

Kesit

Cadde ve deniz cepheleri

Tüm bu düzenlemelere bağlı olarak temelde yapı malzemelerine büyük anlam atfetmedik. Ancak kütle farklılaşmalarının yapı kabuğunda da malzeme ya da renk farklılaşmalarıyla vurgulanmasını önemsedik. Çevrede bulunan yoğun yeşil dokuyla uyumu nedeniyle yarışma sürecinde doğal ve dokulu bir malzeme olan tuğlanın farklı renklerle kullanımını önermiştik. Ancak yapının hacimsel karakteri dikkate alındığında, tuğla yerine farklı malzemeler kullanılsa da tercih edilen malzemede farklı renk ve doku tercihleriyle kütle farklılıkları vurgulandığı takdirde mimaride önemli bir kayıp olmayacaktı. Bunu da yarışma açıklama raporunda açıkça ifade etmiştik. Dolayısıyla önemli olan yapının yekpare bir şekilde algılanmamasıydı. Yarışmada önerildiği haliyle pres tuğla kaplama olarak uygulama projeleri ve diğer ihale dokümanlarını Temmuz 2015’te idareye teslim ettik. Ancak ilgili bakanlıktan yeterli ödenek alınamaması nedeniyle projeyi mevcut yapım bütçesine uygun olarak dış cephesi sıva üzeri boya şeklinde revize ederek idareye yeniden teslim ettik.

2018 yılında yapımı tamamlanan Lapseki Hükümet Konağı, bütüncül forma indirgenen estetik tekil obje-yapı anlayışı yerine, yerle farklı düzeylerde ilişkiyi ön plana çıkaran bir yaklaşımın ürünü. Yekpare bir karakter sergilemeyen, kontrollü bir farklılaşma ve çeşitlenmeye dayalı mekansal bir yorum. Bir yandan da kendi içinde alt bileşenlerden oluşan kararsız ve yer yer kusurlu bir örüntü. Tıpkı bitişik düzenli kentsel çevrelerde tanıklık ettiğimiz, zaman içinde oluşan örgütlenmeler gibi. Basit mekansal düzenlemeler ve alelade malzemelerle üretilen, gücünü bir araya gelme yönteminden alan, tanıdık imgelere sahip kentsel ve yapısal kurgulara referans verir. Bir kamu yönetim yapısının da rahatlıkla benzer bir anlayışla ele alınabileceği ve ait olduğu bağlamın içine sakince yerleşebileceğinin örneği.