Öz Düzen

Apan Prototipi, “Bölgeden Sakinlerine” (Del Territorio al Habitante) projesi kapsamında Meksika Konut Enstitüsü INFONAVIT’in ülkenin kırsal konut kalitesinin ve destekli öz-inşa modelinin gelişimine odaklanan Sürdürülebilir Gelişim Araştırmaları Merkezi (CIDS) öncülüğünde gerçekleştirildi.

Çeşitli mimari stüdyoların deneysel önerileriyle ilerleyen proje, Meksika'nın farklı bölgelerinde, belirli yerel bağlamlarda sosyal konutları incelemek amacıyla 32 konut prototipinin inşa edildiği Apan'da bir Konut Laboratuvarı oluşturulmasına öncülük etti.

Tüm öneriler arasından Francisco Pardo Arquitecto tarafından geliştirilmiş, belli kurallar ve prosedürler aracılığıyla bir araya gelen ve kolektif işleyişi farklı parçalardan oluşmuş prototipin, Tlaxcala eyaletine bağlı Panotla’nın kırsal yerleşimlerinde uygulanması amaçlandı.

Yapının genel görüntüsü

Kırma çatılı kütleye erişen merdivenler

Yerden yükseltilmiş kütlenin masif etkisi

Apan'da inşa edilen Konut Laboratuvarı

Kullanıcıların ihtiyaçları doğrultusunda şekillendirilebilecek iç mekan

Kullanıcıların ihtiyaçları doğrultusunda şekillendirilebilecek iç mekan

Cephede açılan boşluklarla iç-dış mekan ilişkisi

Bu öneride, iki ana unsur yerleşimin matrisini oluşturuyor. Bunlardan ilki, sekiz metre çapındaki bir alan içinde, ev ile tarım veya hayvancılık için kullanılmak üzere ayrılmış 50 m² özel araziyi çevreleyen, her biri üçer metre uzunluğundaki sekiz parçadan oluşan ahşap çit. İkincisi ise, zemin katta küçük bir mutfak, banyo ve yatak odasına dönüştürülebilir bir bölümü içeren 18 m² taban alanına sahip yapı bloku. Bu blokun üst katında da mahsuller ile malzemelerin depolanabileceği veya başka amaçlar için kullanılabilecek çok amaçlı bir alan bulunuyor.

Prototip, hem dış hem de iç mekanın kullanıcısının ihtiyaçlarına göre uyarlanmasına olanak tanıyor. Özel arazi sınırları, ailenin büyüklüğüne ya da üretim kapasitesine göre genişleyebilir. Öte yandan yapı, ikinci kat da daha farklı amaçlarla kullanıldığında toplamda 36 m²’lik daha büyük bir konut birimine dönüştürülebilir.

Zemin kattaki mekanlar dik eksenler boyunca net bir biçimde düzenlenerek yönlendirilmiş. Bu eksenler aynı zamanda açık alanlara da doğrudan bağlanarak üretimi teşvik ediyor. Çok amaçlı ikinci kat ise geniş pencerelerle çevre manzarasına açılıyor.

Zemin kat planı

1. kat planı

Görünüş

Kesit

Görünüş

Tasarım diyagramı

Tasarım diyagramı

Dışarıdan bakıldığında yapının net bir ön yüzü bulunmuyor. Yapı daha ziyade, yerden yükseltilmiş tipik bir ev tipolojisiyle, peyzajda ikonik bir nesne olarak kendini ortaya koyuyor. Dairesel, modüler çit ise topluluk ölçeğinde, bitişik yapılar arasına set çekmek yerine birlikteliği teşvik ederken bireysel yeşil alanlar oluşmasına izin verecek ve farklı kullanımlarla çeşitlenen ortak alanlar yaratacak biçimde çalışıyor.

Her bir aile, kendi alışkanlıkları doğrultusunda odalarını şekillendirirken kolektif öz-düzenleme, tekil parseller arasında kalan ara mekanların tasarlanmasını üstleniyor; sosyal ve paylaşılabilir programlar oluşturuyor. Böylece model, daha mütevazı araçlara ve kapalı alanlara sahip ailelere gündelik yaşam alanlarını kişiselleştirirken topluluğun bir parçası olabilme, yaşadıkları bölgeyle ilişkilerini güçlendirme imkanı sunuyor.