Yeni Kurgular, Yeni Formlar

ODTÜ Mimarlık Fakültesi bünyesinde gerçekleştirilen Fablab, yıllar içinde işlevsizleşen mevcut atölyeleri bugünün eğitim anlayışına uygun ama özüne saygılı bir şekilde dönüştürerek, müştereklik ve esneklik bağlamlarının öne çıktığı çalışma alanları sunuyor.

Türkiye'deki modernist mimarinin öncü örneklerinden birisi olan Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Mimarlık Fakültesi binası, hem üniversitenin geleneğinde hem de ülkenin mimari geçmişinde önemli bir yere sahip. Bina, 1961 yılında düzenlenen yarışma kapsamında birincilik ödülüne layık görülen Altuğ Çinici ve Behruz Çinici tarafından tasarlandı. Bu noktada proje, yeniliği teşvik için çalışma alanını sosyal yaşam ile birleştiren bir tutum benimsiyor.

FabLab, diğer adıyla Üretim Laboratuvarları, ODTÜ Mimarlık Fakültesi bünyesinde bulunan atölyelerin yeni baştan tasarlanmasına odaklanan bir proje. Fakülte binalarının hem ulusal mimari bellek hem de üniversite geleneği açısından çok önemli yapılar olmasından ötürü, proje kapsamında yapılan müdahaleler alanın orijinal tasarımına uygun şekilde sadeleştirilmesini ve sökülebilir hareketli sistemlerle güncel ihtiyaçlara uygun şekilde yeniden kurgulanmasını içeriyor.

Tasarlanan yeni mekan, ortak kullanıma ve kullanıcı inisiyatifiyle dönüştürülebilme imkanına ağırlık vererek güncel eğitim anlayışına uygun hacimler üretmeyi amaçlıyor. Bu anlamda mevcut alan, tasarım aşamasında detaylandırılan elemanlarla, orijinal tasarımlarına uygun şekilde, yeniden işlev gruplarına ayrılmış. Tasarım, özellikle büyük çaplı bilişim kampüslerinin ofislerinde örneklenen esnek çalışma alanlarının eğitim alanlarına yansıtılmış bir varyasyonu olarak konumlandırılmış.

Atölye mekanı esasen kampüs için mobilya üretim işlevini yerine getirmek üzere tasarlanmış, daha sonra üniversitenin kampüste üretim stratejisini sürdürmemesi nedeniyle fonksiyonunu yitirmiş, kullanılmayan bir atölye alanına ve ekipman yüküne dönüşmüştü. Mekan, yaz stajları gibi sınırlı eğitim etkinlikleri için belirli durumlarda kullanılan, “kısıtlanmış” duygusunu taşıyan bir alan haline gelmişti.

Yapısal elemanlarına indirgenmiş proje alanı
İşlev grupları
İşlev dağılımı
Altyapı şeması
Öneri yerleşim

Atölyenin dönüşüm süreci, ortak çalışmalar ve sosyal etkinlikler için önemli potansiyeller barındıran, beklenmedik şekilde geniş ve bütünleşik bir mekanın varlığını yeniden ortaya çıkarmış. Bu potansiyeller göz önünde bulundurularak önerilen tasarım, alanda hava kalitesi ve akustik konforu kontrol etmek üzere gruplandırılan alt mekanlarla çevrili, çok amaçlı bir etkinlik salonu özelliği taşıyor. Bu anlamda, önerilen tasarımda kullanıcılar arası hiyerarşi (operatör-öğrenci) ortadan kaldırılarak birlikte çalışmaya ve keşfetmeye odaklanan bir mekan kurgusu hedeflenmiş.

Hareketin ve fiziksel eylemin ön planda olduğu atölye tasarımında üretkenliği güçlendiren ve aynı zamanda sakinleştirici etkiye sahip yeşil renk projenin geneline hakim kılınmış. Bununla birlikte, atölye içerisinde oluşacak yüksek trafik göz önünde bulundurularak zeminlerinde yüzey sertleştirici beton kullanımı ile aynı zamanda maliyet açısından da avantajlı bir ürün tercih edilmiş.

FabLab kapsamında yer alan mekanlar, dört ana işlev grubu altında düzenlenmiş. Birinci bölüm; toz oluşumuna yol açan, metal, kereste veya seramik gibi malzemelerin ve CNC cihazının kullanıldığı alana hizmet ediyor. İkinci bölüm ise etkileşim atölyeleri olarak tanımlanan prototip üretimi, üç boyutlu çıktı, deprem simülasyonu, fotoğraf çekimi, toplanma ve görüşme gibi faaliyetlere olanak tanıyor. Diğer iki bölüm ise genel üretim alanı ve ofisler olarak tanımlanmış.

Proje genel anlamda, fakülte içinden ve dışından katılımı ve ortak çalışmayı sağlayarak eğitim alanlarına yeni formlar getirmeyi ve böylece inovasyonu teşvik etmeyi amaçlıyor. İşlev grupları, öğrencilerin ihtiyaçlarına göre mekanın değiştirilmesine imkan tanıyan, takılabilir-sökülebilir saklama sistemleri ile birbirlerinden ayrılıyor. Tasarım aynı zamanda, farklı etkinliklere uygun, değişik kombinasyonlarda düzenlenebilen, mobil basamaklı oturma ünitelerini kapsıyor. Aynı bakış açısından yola çıkarak, öğrencilerin istediklerinde ürünlerin tamiratını kendileri de yapabilecekleri şekilde, tüm ahşap ürünlerde kontrplak kullanılmış.

Etiketler: