Mimarlık Tarihi Yazınına Yeni Bir Kitap Ekleniyor

Kitap, Levent Aksüt ve Yaşar Marulyalı’nın üniversite yıllarından başlayarak günümüze ulaşan mimarlık süreçlerini kişisel anektodlarla örülü bir yapı içinde okura aktarırken Türkiye’deki mimarlık ve inşaat sektörünün içinden geçtiği değişimleri de yansıtıyor.   Aldıkları eğitimin nasıl bir ortamda gerçekleştiği, etkilenmeleri, edindikleri ilkeler, bunları kendi pratiklerine, mesleki örgütlenmelere ve mimarlık kültürüne nasıl aktardıkları ve üstüne neler ekledikleri kitabın bileşenlerini oluşturuyor.

Türkiye’nin önde gelen mimarlarından Doğan Tekeli’nin değerlendirme yazısıyla açılan kitap iki ana bölüme ayrılıyor. İlk bölümde Levent Aksüt ve Yaşar Marulyalı’yı tanımaya başlıyor, mimarlık öğrenimi gördükleri dönem hakkında bilgi ediniyor, mimarlık kültürüne katkılarını izliyor, kurucusu oldukları UMO Mimarlık, USKON ve Çelik Yapı’nın faaliyetlerini öğreniyoruz. İkinci bölüm ise özet biyografileri, proje dizinleri, ödülleri ve bibliyografya seçkisiyle bir katalog niteliği taşıyor.  

Levent Aksüt ve Yaşar Marulyalı’dan
“Bizler genç Cumhuriyet’in yetiştirdiği ilk nesiliz. Eğitim gördüğümüz İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi (İTÜ) ise 1944 yılında kuruldu. 1941 yılında açılan Uluslararası Anıtkabir Yarışması’nda Orhan Arda ile birincilik ödülünü kazanan Ord. Prof. Emin Onat ve arkadaşları fakültemizin kurucu hocalarıydı. Mimarlık eğitimimizi 1948 - 1953 yılları arasında, yani fakültemizin kuruluş yıllarında aldık. Emin Onat modern mimarlık yolunu işaret ediyordu. Biz de hiçbir izm’in etkisine girmeden hocalarımızın gösterdiği yolda devam ettik; UMO’yu kurduğumuz 1955 yılından itibaren, fakültede bize öğretilen ilkelerden ve prensiplerimizden asla vazgeçmedik. Gelişen, büyüyen, sanayileşen ülkemizde, değişen teknolojiye ve malzemelere göre işlevsellik, yapılabilirlik ve estetik prensiplerine uyarak yapı üretmeye devam ettik. 1979 yılında uzay kafes sistem üzerine faaliyet gösteren USKON’u; 2000 yılında da Çelik Yapı’yı hayata geçirdik. Nihayetinde, Cumhuriyet’imizin yüzüncü yılına geldiğimiz 2023’te, İTÜ’den mezuniyetimizin yetmişinci yılını kutladık. Bu yayını hazırlamaktaki amacımız, biz nasıl yetiştirildik, nasıl bir mimarlık eğitimi ve kültürü aldık, yetmiş yıllık meslek hayatımızda neler yaptık, yapı teknolojisi nereden nereye geldi ve biz mimarlığımızı nasıl ve hangi koşullarda güncel tuttuk gibi soruların cevaplarını bizden sonraki nesillere aktarmaktır. Kitabımızı, tüm yol arkadaşlarımıza, başarı dileklerimizle yeni nesillere ve bizi yetiştiren hocalarımızın anısına ithaf ediyoruz.”

Pelin Derviş Yayın Projesi tarafından USKON işbirliğiyle yayımlanan kitabın yayına hazırlık sürecinde UMO Mimarlık Arşivi düzenlendi. Bu arşivin kapsamı Salt Araştırma tarafından genişletilerek önümüzdeki yıllarda dijital olarak erişime açılacak. Kitabın tanıtım toplantısı Salt Galata oditoryumunda, 14 Mart 2024’te, 18.00’de gerçekleştirilecek.

Dumlupınar Zafer Anıtı ve Tesisleri

KKTC Özgürlük Anıtı

Londra İslam Kültür Merkezi ve Cami

Cam Piramit - Antalya

Çayırova Cam İşleme Fabrikası İdari Bina

Türk Yapısal Çelik Derneği Ödül Töreni / Antalya Cam Piramit

UMO 1960'lar

Türk Yapısal Çelik Derneği Ödül Töreni

Levent Aksüt ve Yaşar Marulyalı Hakkında
Levent Aksüt ve Yaşar Marulyalı, Türkiye mimarlığında özel bir yere sahip iki mimar ortak. Arkadaşlıkları İstanbul Teknik Üniversitesi’nde mimarlık okudukları dönemden (1948 - 1953) başlayarak günümüze kadar geliyor. 1955 yılında kurdukları UMO Mimarlık halen faaliyetlerini sürdürüyor. Tek başına bu uzun soluklu ortaklıkları bile onları özel kılmaya yeter. Ancak onlar, Türkiye’deki mimarlık ortamına -bilhassa yapım teknolojilerine- katkıları nedeniyle de özel bir yere sahipler. Onlar, “Türkiye’de artık çivi yapılmaya başlandı” diye sevinen bir kuşaktan geliyorlar; buna karşın örneğin betonarme kabuk, uzay kafes, çelik yapı sistemlerine ilgi duydular ve ilgi duymanın ötesine geçerek nitelikli ve yenilikçi yapı elde etmenin peşine düştüler. 1979 yılında USKON’u, 2000 yılında ise Çelik Yapı’yı kurdular. Bu şirketler de halen faaliyetlerini sürdürüyor. Kurdukları şirketlerin hem uzun soluklu hem de yenilikçi olması için ortaya koydukları ilkeler de ciddi bir öneme haiz. Her biri, birer kurumsallaşma öyküsü aynı zamanda.