Deprem Bölgesinde Kolektif Yaşama Dönüş

Nef Vakfı, KAAT ve caps.office iş birliğiyle Kahramanmaraş ve Antakya’da, 500’er konteyner kapasiteli geçici afet yerleşkeleri kuruyor. “Kolektif Yaşam Merkezi” olarak adlandırılan proje, barınma ihtiyacına çözüm getirirken, aynı zamanda tüm sosyal donatılarıyla birlikte doğa içerisinde bir yaşam alanı yaratmayı amaçlıyor. Sosyal mekan nitelikleriyle benzerlerinden ayrışan yerleşkelerin, en az 4-5 yıl barınma ihtiyacını karşılaması planlanıyor.

Proje uzun yıllardır deprem ve sonrasında yaşanan koordinasyon problemlerine bir cevap olarak ortaya çıkıyor. Özellikle afet sonrası yapılan çoğu konteyner kent yerleşkesinin içinde barındırmakta zorlandığı yaşamsal, sosyal ve psikolojik nitelikleri projenin ana odağına yerleştiren bir yaklaşım benimseniyor.

Antakya ve Kahramanmaraş’ta zeytinlik alanda kurulması planlanan 500 konteyner kapasiteli yerleşke içerisinde; aşevi, okul, dispanser ve eczane, ibadethane, sosyal merkez, çalışma alanları, küçük işletmeler, pazar yeri, küçük yaştaki çocuklar için oyun alanlarıyla donatılmış bir kreş gibi fonksiyonlar yer alıyor. Tüm bu destek mekanlarıyla kullanıcıların nefes alıp, günlük hayata dönebileceği, kendiliğinden yaşayan bir kampüs oluşturuluyor.

Sosyal omurgalara eklenen konteyner modülleri komşuluk ilişkilerini destekleyen ortak kullanım alanları oluşturacak şekilde, ufak mahalleler halinde kümeleniyor. Arazinin imkân verdiği sınırlar dahilinde, sayıları 8 – 14 arasında değişen konut modülleri, iç bahçeler etrafında diziliyor. Ortak alanlarda, peyzajıyla birlikte, hızlı ve ekonomik şekilde üretilebilecek çocuk oyun alanları tasarlanıyor.

İhtiyaca göre üçlü, dörtlü veya beşli düzenlenen konteyner modüllerinde, ortadaki mutfak ve wc birimi ileri ya da geri çekilerek yanlardaki konteynerlere özel, ufak açık alan cepleri tanımlanıyor. Islak hacimlerin tek konteynerde toplanması sayesinde, bu birimler hızlıca üretilip alana taşınabiliyor. Farklı modüllerle, hem kapasite verimliliğini, hem de sürdürülebilirliği destekleyen bir yerleşim planı oluşturuluyor.

Bu geçici yerleşke ömrünü tamamladığında, kullanılan konteynerlerin, kalıcı konutlar için inşa edilecek çeşitli sosyal donatı alanlarında kullanılmak üzere sökülüp taşınabilmesi planlanıyor. Bu nedenle, gerekli yaşam konforunu sağlayabilecek, sağlam, mevsim koşullarından etkilenmeyen ve farklı amaçlarla değerlendirilebilen, esnek bir sisteme uyumlu konteynerler kullanılıyor.

Deprem ve sonrasında yaşanan koordinasyon problemlerine alternatif bir çözüm getiren Kolektif Yaşam Merkezi; ağaçların arasına yerleştirilmiş, iç avlulu ufak yerleşim kümeleriyle komşuluk ilişkilerini destekleyerek, özellikle çocuklar ve yaşlılar için güvenli ortak kullanım alanları sağlıyor. Doğayla bütünleşen yerleşkede, afetzedelerin yaşamsal, sosyal ve psikolojik gereksinimlerinin karşılanabileceği, nitelikli bir yaşam merkezi oluşturulması amaçlanıyor.