Diébédo Francis Kéré 2023 Praemium Imperiale ile Ödüllendirildi

Burkinabèli mimar Diébédo Francis Kéré, Japonya Sanat Derneği (JAA) ve Praemium Imperiale'nin Birleşik Krallık'taki Uluslararası Danışmanı Barnes'lı Lord Patten tarafından verilen 2023 Praemium Imperiale Mimarlık Ödülü'nün sahibi olarak seçildi.

1989 yılından bu yana her yıl verilen ödül, mimarlık, müzik, resim, heykel ve tiyatro/film alanından sanatçıları ödüllendiriyor. Bu yıl ayrıca, İzlandalı-Danimarkalı sanatçı Olafur Eliasson heykel dalında, Letonyalı Amerikalı görsel sanatçı Vija Celmins resim dalında, Amerikalı müzisyen Wynton Marsalis müzik dalında, tiyatro yönetmeni ve görsel sanatçı Robert Wilson ise tiyatro/film dalında ödüle layık görüldü.

Berlin merkezli Kéré Mimarlık ofisini yöneten, Pritzker Mimarlık Ödülü'nün 2022 yılındaki sahibi Francis Kéré, "yerel malzeme ve becerileri yenilikçi tasarım ve akıllı mühendislik çözümleriyle birleştirirken yerel topluluklarla birlikte çalışmaya odaklanması" nedeniyle bu prestijli ödüle layık görüldü.

Jürinin ifadesine göre; "Bu 'farklı düşünme' yaklaşımı, Kéré'nin çarpıcı güzellikteki mimarisinin merkezinde yer alıyor. Gando'daki okulda ve Afrika'daki diğer projelerinde Kéré, yerel toplumun becerilerini ve enerjilerini, geleneksel yapı malzemelerini kullanan ve bunları modern tasarımla birleştiren, ışığa ve çok ihtiyaç duyulan havalandırmaya izin veren ve aynı zamanda kullanıcıları için bir gurur duygusu sağlayan binalar için basit, ulaşılabilir planlar sağlamaya odaklanıyor."

2022 yılında Praemium Imperiale Ödülü'nü SANAA kurucuları Kazuyo Sejima ve Ryue Nishizawa kazanmıştı. Önceki kazananlar arasında David Hockney, Mona Hatoum, Anish Kapoor, Antony Gormley, Norman Foster, Richard Rogers, Rafael Moneo, David Chipperfield, Glenn Murcutt, Tod Williams ve Billie Tsien, Judi Dench, Christian de Portzamparc, Anthony Caro ve Tony Cragg yer alıyor.

© The Japan Art Association / The Sankei Shimbun

Diébédo Francis Kéré
1965 yılında Burkina Faso'nun Gando kasabasında doğan Diébédo Francis Kéré, okula gidebilmek için yedi yaşında evinden ayrıldı. Daha sonra eğitimini tamamlamak için Almanya'ya taşındı. Karanlık, sıcak, havalandırmasız sınıflarda gördüğü eğitim deneyimi onu daha iyi binalar yapmak amacıyla mimar olmaya yöneltti. Gando'daki çocuklara daha iyi öğrenim koşulları sağlayacak bir okul inşa etmek için para toplamak üzere Kéré Vakfı'nı kurdu.

Kéré, Gando İlköğretim Okulu (2001) ile 2004 yılında Ağa Han Mimarlık Ödülü'ne layık görüldü ve bu ödül 2004 yılında Berlin'de kendi ofisi Kéré Architecture'ı kurması için katalizör oldu. Aralarında çağdaş okul kurumları, sağlık tesisleri, profesyonel konutlar, sivil binalar ve kamusal alanların da bulunduğu çok sayıda bina tasarladı. Kenya Turkana'daki Startup Lions Kampüsü, Uganda'daki Kamwokya Toplum Merkezi, Burkina Faso, Koudougou'daki Lycée Schorge Ortaokulu önemli eğitim projeleri arasındadır.

Kéré, 2017 yılında Londra'nın Kensington Bahçeleri'ndeki Serpentine Pavyonu'nu tasarladı. Her yıl düzenlenen Serpentine galeri pavyonunu tasarlamak üzere seçilen ilk Afrikalı mimardı.

Benin Yeni Ulusal Meclis Binası, Kaynak: kerearchitecture.com

2017 Serpentine Pavilyonu, © Iwan Baan

Burkina Teknoloji Enstitüsü, Koudougou, Burkina Faso, © Jaime Herraiz

Geleneksel Afrika tasarımının unsurlarını modern mimariyle bir araya getiren Kéré, Danimarka, Almanya, İtalya, İsviçre, İngiltere ve ABD'de bazı geçici ve kalıcı yapılar üzerinde çalıştı. Coachella'daki Sarbalé Ke'nin (2019) renkleri, ABD'deki Tippet's Rise'daki Xylem'in (2019) ahşap desenleri gibi tasarım öğelerinde Afrika kökenlerine yaptığı göndermeler görülebiliyor. Serpentine 2017 Pavilyonu ve Benin Ulusal Meclisi'nde olduğu gibi, ağaçların gölge sağlama işlevine ve formuna sıkça atıfta bulunuyor.

2017'den beri Münih Teknik Üniversitesi'nde profesör olarak çalışan Kéré'nin kazandığı ödüller arasında İsviçre Mimarlık Ödülü (2010), Thomas Jefferson Vakfı Mimarlık Madalyası (2021) ve Pritzker Mimarlık Ödülü (2022) bulunuyor.