Gram Mekan

EN

Yazardan not: "Gram mekân" bu soruya cevap ararken, bundan 1 yıl kadar önce, kendi kişisel sergim kapsamında ürettiğim bir yerleştirmeydi. Sonrasında Hacer Bozkurt’la birlikte yeni bir projeye evrildi ve bir süredir de XXI ekibi ve birçok paydaş ile birlikte bir yazı dizisine hazırlanıyoruz. Bu süreçte içinde bulunduğumuz konut krizine dair bir alan açmak niyetiyle yola çıkmıştık. Süreci başlatmaya niyetlendiğimiz hafta, 6 Şubat’ta gözümüzü Kahramanmaraş merkezli ve birçok ili etkileyen depreme açtık. Hayatımızda nelerin değiştiğini konuşmak için belki hala erken. Ama bu soruyu daha da yüksek sesle sormak istediğimiz bir dönemde olduğumuz kesin. Bu yüzden depremden önce yazdığım bu metinde tek bir virgülü bile değiştirmek istemedik.

Gram mekân, izleyiciye bu soruyu avuca sığabilecek büyüklükte seramik “ev” heykelleri aracılığı ile soruyor. Hemen herkesin çocuklukta resmetmiş olduğu ev arketipi üzerinden üretilmiş olan her bir seramik ev bir diğerinden farklı. Ve bir yığın halinde iç içe bir seçki oluştuyor. Hassas bir terazi aracılığı ile de bu soruyu izleyiciye deneyimletme niyetinde. İzleyici yerleştirmenin yanında yer alan hassas terazide evleri tartıyor, uygun ağırlıkları buluyor ve teraziyi dengeye getirmeye çalışıyor. Bir ev almak için bile bu işlemi defalarca tekrarlıyor. Birini bırakıyor öbürünü alıyor. Sonra külçeyi değiştiriyor. Hepsi elle şekillendirilen tek renk heykeller, birbirinin aynısı gibi görünse de farklı ağırlıkta ve biçimlerde. Eserle vakit geçirdikçe bunun ayrımına daha çok varılıyor. Ve en nihayetinde de zor da olsa 13 gram, 27 gram, 92 gram evleriyle ayrılıyor galeriden. Geride bıraktığı yığın eksiliyor. Her koleksiyon da kendine özgü oluyor çünkü izleyicinin kararı ve inisiyatifiyle oluşuyor. Ve bazen de terazide tartığı evleri tekrar yığının üzerine bırakıyor izleyici. Seçki yeniden üretiyor anlamını. İçinde yaşadığımız dünya gibi.

Gram Mekan © Hacer Bozkurt

Gram Mekan © Hacer Bozkurt

Gram Mekan © Hacer Bozkurt

Gram Mekan © Hacer Bozkurt

Gram Mekan © Hacer Bozkurt

Gram Mekan © Hacer Bozkurt

Peki bugün ikamet ettiğimiz kentlerde, sabahları uyandığımız evlerde bu kadarcık bile bir inisiyatife sahip miyiz?

“Mesele bu noktaya nasıl vardığımız değil, bu noktaya varmış olduğumuzun, şu an bu noktada olduğumuzun farkında olmak.” diyor George Perec, Mekanfeşmekân’da.¹

Şu
Anda
Buradayız.
Tekrar soruyorum.
Mekânı ölçebilir misin?
Cevap veriyorum.
Ölçüyorlar. Kilolarla parsellerle satıyorlar, diye biliyorum.
Yine de bizim yerimize birileri onu tartıyor, etiketliyor ve satıyor diye mekân ölçülebilir bir şey olabilir mi?

Bu soruyla her gün yeniden daha çarpıcı biçimde muhatap olduğumuz bir sene geçti “Şu Anda Buradasınız”² sergisi ve “gram mekân” yerleştirmesinin üzerinden. Avuç içindeki ev heykelleri yeniden yeniden yer değiştirdi, başka anlamlar üretti. Yerleştirmeden, 245 gr ağırlığında 10 adet ev, mimar ve fotoğrafçı Hacer Bozkurt’la birlikte yollara düştü. Hacer Bozkurt geçen yaz Avrupa’ya yaptığı yolculuğunda, sırasıyla Wuppertal, Dusseldorf, Antwerp, Utrecht ve Brüksel’ de çeşitli mekânlara yaptığı geçici yerleştirmeleri fotoğrafladı ve son olarak Berlin’de, Berlin Duvarı’na kalıcı olarak yerleştirdi evleri.

Dünya tarihinin en önemli yer değiştirmelerinden birinin bıraktığı iz kendi mekânını ürettirdi "gram mekân"a.

Şu Anda Buradasınız Sergisi © Hacer Bozkurt

Şu Anda Buradasınız Sergisi © Hacer Bozkurt

Şu Anda Buradasınız Sergisi © Hacer Bozkurt

Şu Anda Buradasınız Sergisi © Hacer Bozkurt

Şu Anda Buradasınız Sergisi © Hacer Bozkurt

Her kullanıcının mekânla kurduğu bağ veya iletişim hali mekânın değerini belirlemek için bir ölçüt olarak konumlansa, terazide dengeler nasıl değişirdi diye sormak istiyorum bu kez de?

Metrekareleri, konumları, rutübetli duvarları, ev sahipleri ve kiracıları bir an için zihnimizden silmek istiyorum. Zor oluyor.

Hepimiz diken üstünde avucumuzda küçük seramik evlerimizle koltuğun ucunda bekliyoruz.

Ama tekrar tekrar soruyorum ve bir cevap da aramıyorum aslında.

Mekânı ölçebilir misin?

Referanslar
¹ Mekânfeşmekan, George Perec, Everest Yayınları
² Gram mekân yerleştirmesi, 29 Ocak – 19 Şubat tarihleri arasında "Şu Anda Buradasınız" sergisi kapsamında İstanbul’da 8+1 Galeri’de sergilendi.