Topraktan Kadınlara

Halka açık bir avluya bağlanan bir atölye alanı ile bir müşterek fırından oluşan Ouled Merzoug Kadınlar Evi, bölgenin kadınları ile birlikte ve kadınlar için tasarlanıp inşa edildi.

Fas’ın Atlas Dağları yakınlarındaki küçük bir köy olan Ouled Merzoug'daki topluluk, yakın zamanda kurulan kadın derneği AFOM'a (Association des Femmes d’Ouled Merzoug) bir parça arsa vermeyi teklif etti. UHasselt SEE tarafından düzenlenen Building Beyond Borders adlı lisansüstü sertifikası kapsamında katılımcılar, yerel kadınlar ve işçilerle yakın işbirliği içinde bu projeyi tasarlayıp inşa ettiler. Bu katılımcı sürecin sonucu olarak ortaya çıkan Kadınlar Evi, köyün merkezinde bir toplanma, çalışma ve öğrenme yeri. Kadınların zanaatlarını topluluk ve ziyaretçilerle paylaşabilecekleri bir yer. Bu projede, yerel ve yeniden canlandırıcı malzemelerin kullanımının olabildiğince öncelenerek ve geleneksel ve çağdaş bina teknikleri arasındaki gerilimden yararlanılarak sürdürülebilir yapı anlayışının sınırları test edildi.

Çerçeve
Eylül 2018'de Hasselt Üniversitesi Building Beyond Borders lisansüstü sertifikasının ilki için mimarlar, şehir plancıları, iç mimarlar ve sanatçılardan bir ekip bir araya geldi. Biyo-iklimsel tasarım ve sorumlu malzeme kullanımına odaklanan program, teorik arka plan ve araştırma, proje tabanlı öğrenme, uygulamalı deneyler ve yurtdışında gerçek bir tasarım ve inşa (design & build) projesi gibi parçalardan oluşuyor.

Bu projede, Ouled Merzoug'da bir Kadın Evi inşa etmek ve BC Architects & Studies’in Ouled Merzoug’daki yerel toplulukla zaten mevcut olan ilişkisinin üzerine inşa etmek amacıyla bir Kadınlar Evi yapımı gündeme geldi. Kasım 2018'de katılımcılar, köyü ve sakinlerini tanımak, arsayı ölçmek ve programı Harmonie Begon ile işbirliği içinde tanımlamak için kadınlarla atölyeler düzenlemek amacıyla ilk kez Ouled Merzoug'a gittiler. Hasselt'taki yoğun bir tasarım döneminden sonra, temel çalışmaları Nisan 2019'da başladı. Aralık 2019'da anahtarlar Kadınlar Derneği'ne teslim edildi.

© Thomas Noceto
© Thomas Noceto
© Thomas Noceto
© Thomas Noceto
© Thomas Noceto
© Thomas Noceto
© Thomas Noceto
© Thomas Noceto
© Thomas Noceto
© Thomas Noceto
© Thomas Noceto
© Thomas Noceto

Tepede, enformel yolların kesiştiği yerde
Yapı arsasının kendine has birtakım nitelikleri var. Şiddetli yağmur dönemlerinde dağlardan gelen suyu palmiye ağaçlarının yetiştirildiği alanlara -”palmeraie” ve nehre yönlendiren bir yamaçta konumlanıyor. Arsadan iki ana kestirme yol geçtiği için yerel halk düzenli olarak burayı kullanıyor. Bir patika, köyün ana yolu ile köy merkezini dini kutlamalar ve mezarlık için bir meydanla birleştiriyor, diğeriyse futbol sahası, kreş ve ilkokul gibi bir dizi önemli kamusal mekandan geçiyor.

İki cepheli bir ev
Arsanın özellikleri, Kadınlar Evi'nin uygulanması ve tasarımı için başlangıç ​​noktaları olarak alındı ve yapı vadinin merkezinde değil, tepenin sırtında inşa edildi. Arsanın doğal topoğrafyasını takiben, Kadınlar Evi farklı yönlerde konumlandırılmış iki kütleden oluşmakta. Bu belirgin konumlandırılmasıyla proje, köyün her iki yakasıyla da bağlantı kurmaya çalışıyor. Binanın iki ucundaki ana cepheleri iki panoramik manzaraya hakim: dağların üzerindeki gündoğumu ve nehir üzerindeki günbatımı. Kadınlar Evi'nin kamusal karakteri, binayı iki enformel yolun kesiştiği yere yerleştirerek vurgulanıyor ve ana yol köylüleri doğrudan binanın kalbi olan avluya yönlendiriyor.

Merkezden uca, kamusaldan özele
Kadınlar Evi'ne merkezi bir buluşma yeri, halka açık bir kalp, “cour” aracılığıyla varılıyor. Bu avlu evin iki kütlesini birbirine bağlamakta: bir atölye mekanı -atelier des femmes- ve müşterek bir fırın -boulangerie commune-. Atölye mekanı buluşma, öğretme ve öğrenme, eğirme ve dokuma için kullanılırken müşterek fırında kadınlar birlikte yemek paylaşmanın tadını çıkarıyor, ev yapımı ekmekler ve hamur işleri pişirip ve satıyorlar. Binanın merkezi en halka açıkken, uçları en özel mekanları barındırıyor. İki kütle de daha mahrem birer bahçeye erişim sağlıyor. Boş zaman ve dinlenme alanları olmasının yanı sıra bu bahçeler, bitişik alanların programını geliştirmek için tasarlanıp döşendi. Atölye bahçesindeki büyük lavabo, kadınların yün yıkamasını ve renklendirmesini mümkün kılarken fırın bahçesindeki tandırda, kadınlar yeni tariflerini deneyebilirler.

© Thomas Noceto
© Cinzia Romanin
© Cinzia Romanin
© John Silvertand
© Thomas Noceto
© Cinzia Romanin
© Cinzia Romanin
© Cinzia Romanin
© Cinzia Romanin
© Thomas Noceto
© Thomas Noceto
© Thomas Noceto
© Thomas Noceto
© Cinzia Romanin

Doğal malzemelerle inşa etmek, sınırları zorlamak
Yerel ve doğal malzemelerin kullanımının en üst düzeye çıkarılması ve inşaat atığı miktarının en aza indirilmesi bu projede temel ilkeler olarak belirlendi. Bina kabuğu için çevredeki tepelerden granit parçaları çıkarıldı. İç duvarlar kerpiç tuğladan yapıldı. Binanın çatı açıklığı, yerel piyasadaki okaliptüs kirişlerinin maksimum uzunluğuna dayanırken, tavan “Palmerie”de büyüyen kamıştan yapıldı. Duvarların ve zeminlerin bitimine gelince, farklı yerel toprak, nehir kumu, kireç ve saman karışımları kullanıldı. Nitelikli yerel işçiler ve yabancı mimarlar arasındaki yakın işbirliği ve böylelikle geleneksel ve yeni inşaat tekniklerinin karşılaşması sayesinde, inşaat sürecinde yeni inşaat detaylarını yeniden keşfetmek ve icat etmek mümkün oldu.

Yerel zanaatkarlarla işbirliği
Kadınlar Evi'nin iç mekanında yerel zanaatkarlarla işbirliği çok önemliydi. Burada yine yerel malzemeler ana odaktı. Kadınlar perdeleri tasarladılar ve dokudular; ve fırın bahçesindeki tandırın inşa edilmesine yardımcı oldular. Mutfak tezgahının altındaki kapaklar ve okaliptüs kirişler yerel ahşap işçileri tarafından yapıldı. Dış mekan aydınlatmaları ve seramik nesneler, bir yerel çömlekçiyle birlikte tasarlandı.

© Margot Lambrechts
© Tinne Beirinckx
© Jolien Bosmans
© Jolien Bosmans
© Jolien Bosmans
© Sofie Van den Velde
© Jolien Bosmans
© Jolien Bosmans
© Jolien Bosmans
© Sofie Van den Velde
© Tinne Beirinckx
© Jolien Bosmans
© Jolien Bosmans
© Tinne Beirinckx
© Tinne Beirinckx
© Margot Lambrechts
© Margot Lambrechts
© Jolien Bosmans

Orman bahçesi
Binanın yanındaki vadide, önceleri çıplak kayaların yer aldığı alan bir orman bahçesine dönüştü. Bu bahçe, tepedeki arsaya biyolojik çeşitlilik ve gölge kazandırıyor ve Ouled Merzoug köyü için yeni bir kamusal alan olmayı hedefliyor. Bunun yanında, teraslı bahçe ve kuru yığılmış duvarları yağmur suyunun akmasını yavaşlatıyor. Bu, daha iyi su filtrelenmesini ve ana yola doğru ve “palmeraie” boyunca aşağıya doğru aşınmış erozyona uğramış malzeme miktarının azalmasını sağlıyor. Yerel orman ağaçları ve çalıların farklı türleri yerel işçiler ekibi, Ouled Merzoug'un kadınları ve diğer köylüler tarafından dikildi.

Zemin kat planı, © Building Beyond Borders
Aksonometrik perspektif, © Building Beyond Borders
Görünüş, © Building Beyond Borders
Görünüş, © Building Beyond Borders
Kesit, © Building Beyond Borders
Kesit, © Building Beyond Borders

Etiketler: