Endüstriyel Estetik

Gemak Tersanesi yönetim binası Marmara Denizi’nin güneydoğu kıyısında körfezin girişinde yer alan tersanenin içerisinde bulunuyor. Dünyanın her yerinden bu tersaneye şilepler, gemiler geliyor ve onarılıp, bakımları yapılıp yollarına devam ediyor.

Çelik malzeme, boya ve raspa işlemi, metal sesi buranın bir gerçeği. Yapıyı tasarlarken tersanenin bağlamından etkilenildi. Gerek malzeme kullanımı gerekse de gemi konstrüksiyonu ve gemi elemanları sabit yapı için nasıl bir yapı elemanı haline gelebilir sorusuna aranan cevaplarla tasarım ilerledi.

Yapı, boyuna iki dilime ayrılarak iki dilimin arasına yerleştirilen sirkülasyon, servisler, ıslak hacimlerle kütleler birbirine eklemlendi. Tek kollu bir merdivenin yer aldığı bu eklemlenmede katlara sahanlıklardan dağılarak girilebiliyor ve merdiven üçüncü kattan sonra açığa çıkarak en üst katta yer alan ve tersaneye adeta bir kaptan köprüsü gibi bütüncül bir bakış sağlayan kafeteryaya ulaşıyor. Yapı deniz tarafını ve gemileri, atölyeleri şeffaf bir cepheden izler bir konumda. İç mekan tasarımı esnek ve değişebilir partisyonlardan oluşmakta. İç mekanda gereklilik olmadıkça bir kaplama kullanılmadı, böylece yapının konstrüksiyonu ve strüktürel kurgusu içeriye de taşınmış oldu.

Yapı, yönlere bağlı güneş kırıcı elemanları, cepheyi içeri çekerek oluşturulan yapısal kurgusu ve cephe dili ile her ne kadar bir ofis programına sahip olsa da içinde bulunduğu yer ve hizmet sektörü nedeniyle çevresindeki endüstriyel yapılara, vinçlere, liftlere atıfta bulunuyor. Endüstrinin kullanmadığı hiçbir şeyi içermeme fikri ve çıplak estetik yapıyı tasarlarken önemli ölçütlerden ve niyetlerden biriydi.

Yapı tamamıyla çelik konstrüksiyon olarak tasarlandı ve inşa edildi. Yapı bir bodrum kat içermiyor, ayak izinde olduğu gibi yükseliyor. Zemin katta fazla derin olmayan bir temel teknolojisi ile tüm taşıyıcılar rasyonel bir şekilde yükseliyor ve strüktür kendini tamamlıyor. Boyuna iki dilimle düzgün bir geometri içinde kayarak durmasıyla yapı, kütlesel bir kararlılık sergiliyor. Adeta bir şilep gibi yerine yanaşmış, ilişmiş ve gerektiğinde gitmeye hazır bir sonlu yapı fikri için daha iyi bir yer düşünülemezdi.

Fotoğraflar: Cem Sorguç