Gerçeküstü Uğrak

Arachi ya da diğer adıyla Kent Alebrijesi Meksika’da, Chihuahua Mimarlık ve Tasarım Enstitüsü’nün (ISAD) her sene düzenlediği yaz atölyesi Taller del Desierto (Çöl Atölyesi) kapsamında üretildi. Madridli ekip Enorme ile yerel mimarlar Juan Castillo, Miguel Heredia ve öğrencilerin desteğiyle inşa edilen strüktür, alışılmışın dışına çıkan kamusal alanlar ve kentte karşılaşma mekanları üzerine sıklıkla projeler üreten ekip için yeni bir araştırma niteliğinde.

Proje, farklı uğraşları fakat benzer ihtiyaçları olan çeşitli toplulukların bir araya geldiği, çevresindeki yerleşim içinde merkezi konumlu bir parkta bulunuyor. Mariachilerden ya da olmak isteyenlerden oluşan bir grup, henüz inşası tamamlanmamış olsa da kullanımda olan kilisenin cemaati, parkta oynayan çocuklar ve onları gözeten ebeveynleri ya da zamanla parkın bakımını kendiliğinden üstlenmiş olan mahalle büyükleri farklı sosyal gruplardan bazıları. Atölye süreci, bireysel arzuları toparlamaktan ziyade tüm bu komşu paydaşların müşterek hayal gücünü tasavvur etmeye niyetlenerek başlamış.

Gölgelik alan sağlayan ahşap palet ve strüktüre gerilmiş kumaşlar

Farklı kullanımları gösteren diyagramlar

Çevre parka yayılan farklı birimler

Kültürel unsurlardan ilham almış geometrik örüntüler

Beton blok birimlerinin oluşturulma ve üst örtü tasarım aşaması

Beton blok birimlerinin oluşturulma ve üst örtü tasarım aşaması

Farklı kullanımları gösteren diyagramlar

Farklı kullanımları gösteren diyagramlar

Çalışmanın ilk aşamasında, muhtemel kullanıcıların performans sergilemek, kiliseden sonra sosyalleşmek, öğleden sonra çok güneş aldığı için boşalan parkı günün her saati kullanabilmek gibi ihtiyaçlarını aynı anda karşılayabilecek gölgelik, geniş bir mekan esas ihtiyaç olarak belirlenmiş. Arachi, bunu mümkün kılacak üst örtüyü oluşturan ve taşıyan metal bir strüktürden oluşuyor. Zemine yerleşen dört metal çerçevenin taşıdığı, kemerli oyukları ahşap panellerle kaplanmış üst hacim ise ahşap paletler ve strüktüre gerilmiş renkli kumaşlar sayesinde gölge sağlıyor. Oturma alanları, tarhlar ve masa gibi çalışan yüzeyler ise boşluklu beton bloktan, mahalle sakinlerince üretilmiş. Ortada bırakılmış geniş boşluğun da dans ve müzik gösterileri esnasında kullanılması planlanmış.

Strüktürün hem istiflenmiş yüzeyleri hem de panellerinin üstü parlak renklerle boyalı çeşitli geometrik örüntülerle dolu. Bu aşamada esin kaynağı, ülkenin kültüründe popüler bir yeri olan, dolayısıyla ortak bir unsur da tanımlayan tasvirler olmuş. Meksika’nın halk sanatının özgün üretimlerinden olan alebrijesler de bunlardan biri. İsimlendirilmesi ve ilk üretimleri, 1930’larda kağıt kullanarak pinyata, karnaval maskeleri gibi işlerde ustalaşmış sanatçı Pedro Linares’e atfedilen alebrijesler, çoğunlukla pek çok hayvan bedenine ait parçalar aynı bedende buluşturularak tasarlanıyor. Kağıt kullanımı yerini ahşap oymaya bırakmış; ancak kumaş, LED ışıklar gibi çeşitli malzemelerle de çeşitlendirilebiliyor. Arachi, bu fantastik/mitsel yaratıkları betimleyen düşsel heykelleri kentsel bir strüktüre dönüştürüyor.

Strüktürün yerleşiminden mobilyaların düzenlenmesine ve örüntülerin boyanmasına dek tüm süreç, atölyeye katılan öğrenciler ve çevre sakinleri tarafından özellikle de çocukların desteğiyle yürütülmüş.