Kasabanın Gündeliğini Tasarlamak

Dünyada ve Çin'de gözlemlenen hızlı kentleşmeye karşı yeni bir vizyon ve kent yaşamı olasılığını araştırmak için "Cities, Grow in Difference" teması ile 2017 yılında düzenlenen Bi-City Mimarlık ve Kent Bienali kapsamında Yantian Eyaleti hükümeti tarafından NODE mimarlık ofisinden Doreen Heng LIU davet edildi.

Kentsel yenileme yaklaşımı üzerinden proje sürecini şekillendirmeye karar veren mimar, çalışma alanı olarak Dameisha kasabasını seçti. Süreçte literatür taraması, saha araştırması, uygulama örnekleri ve disiplinlerarası entegrasyon metodolojisi uygulamayı öneren tasarımcı, proje ile Yantian Bölgesi'nde yenileme ve şehir ile köyün birlikte yaşama olasılığını araştırmayı hedefliyor.

Hareketli şehir ortamı yakınlarında yer alan diğer kasabalardan farklı olarak Dameisha kasabası, sakin bir yaşantıya sahip. Kuzeyinde Steven Holl tarafından tasarlanan ve inşa edilen Shenzhen Vanke Center ve Dameisha plaj parkı ile tatil köyü oteli olan kasaba, haftasonları güneyden tatil yapmaya gelen insanları misafir ediyor.

Çoğunlukla 1 ve 2 katlı yapıların hakim olduğu kasaba, ekonomik ve coğrafik avantajları sayesinde bölgenin diğer çoğu kasabası gibi kentleşme süreçlerinden geçmiş. İnşa edilen- edilecek yapılar ve turizmin hızlı gelişmesi, yerel halkın ekonomik fayda sağlaması ve bölgede yeni iş alanları doğmasını sağlıyor.

Bölgedeki iş imkanlarının artmasıyla orantılı olarak göçmen popülasyonunun da artması ile zamanla ucuz kiralık konut ihtiyacı ortaya çıkmış. Fakat bu hızlı gelişim sürecine rağmen kontrol ve planlama nedeniyle yoğun ve yaşamı karmaşıklaştıran bir şehir dokusu oluşmamış.

Araştırmalarla başlayan süreç esnasında bölgede yaşayan Hakkaların yerleşim alanları olmasına rağmen geleneksel konutları ve tapınaklarının olmadığı, uzun yıllardır halkın dini ritüeller için kullandığı alanın, kasabanın kuzey girişindeki banyan ağacı ve çevresi olduğu anlaşılıyor.

Kasabalıların kullandığı diğer iki kamusal mekan ise, bölgenin güney girişinden uzaktaki pazar yeri ve doğu girişine yakın sebze tarlası. Yerleşimdeki bu üç kamusal mekan birbirine antik sokaklarla bağlanarak kasabanın gündelik kentsel yaşamını oluşturuyor.

Tasarımcılar, proje sürecine başlamadan önce saha çalışmaları ve yerel halkla yapılan görüşmeler sonucunda bir stratejisi geliştirmiş. Yenileme için 10 konut seçilmiş ve yapılar sokaklar ile banyan ağacının olduğu meydana veya sebze merkezine bağlanmış.

Yenileme projesinin ilk adımı olarak bölgede yaşayanların bir araya geldiği banyan ağacı çevresinde bulunan ve ambar olarak kullanılan tek katlı yapı dönüştürülmüş. Yapıyı dönüştürerek etkileşime açık, sabit bir işlevi olmayan bir mekan yaratmayı hedefleyen tasarımcılar aynı zamanda kasabalının bu alanı ritüeller için kullanmaya devam etmesini hedeflemiş.

House 10 adını verdikleri yapı mevcut koşullar ve topografya gözönüne alınarak dönüştürülürken 3 ana konsept belirlenmiş: ara bağlantı, entegrasyon ve şeffaflık.
Ara bağlantı: mevcut yapının, sokaklara ve Banyan Meydanı'na diyagonal merdivenler birbirine bağlı olması ve kasaba sokakların tipik özelliklerinin her yönden erişilebilir olması.
Entegrasyon: Yapı orijinal strüktürü korunarak yenilenmiş, temel özellikleri değiştirilmemiş. Şeffaflık: Güneş ışığı panelleriyle sayesinde yapının iç ve dış yüzeyleri geçirgenlik sağlıyor. Yapıya eklenen eğrisel çatının şeffaflığı, orijinal beton kütle ile kontrast oluşturuyor.

Mimar Doreen Heng Liu proje kapsamında sanatçı Song Dong ile işbirliği yaptı.Başından beri banyan ağacının altındaki alana özel ilgi gösteren sanatçı, eski ambara referans veren bir tasarım yapmayı amaçlamış. Bu nedenle banyan ağacı ve çevresi bütüncül yenileme projesinin odağı olmuş.

Sürecin gözlemlenebileceği serginin eksiklerini öncesinde saptayabilmek için geçici bir sergi kurulmuş. 800 metrekarelik bir alanda sebze tarlasına yayılan sergi yenileme projesinin teması “1 + 10 + 500” olarak belirlenmiş ve yarı yenilenmiş bir alanda mikro yenileme çalışmaları yapmaları için farklı bölgelerden çeşitli ofisler davet edilmiş. Bunlar; Doreen Heng LIU + NODE Architecture& Urbanism, Yu Ting + Wutopia Lab, Yang Xiaodi + Projective Architecture Office, Zhang Bin + Atelier Z+ ve Zang Feng & James SHEN & He Zhe + People’s Architecture Office.

Farklı ofislerin ve mimarların çalışma sürecine dahil edilmek istenmesinin nedenini ekip varolan mimari biçim ve yerel koşullara göre kendi tarz ve yaklaşımlarını ortaya koymalarına fırsat vermek olarak açıklıyor. Bölgenin kamusal mekanlarının kullanıldığı sergi için, banyan ağacı, sebze alanı ve geçici sergi salonu NODE Mimarlık ve Şehircilik tarafından tasarlanmış.

Kasabadaki yapıların çoğunluğunun 10x10 m'lik bir temel üzerine inşa edildiğini ve L planlı yapıların arazilerin ortasına yerleştiğini fark eden tasarımcılar, konut tipolojilerini ve ölçeğini yeniden yorumlayarak yeni mekanlar yaratmış. Bu sayede 6 bağımsız ancak birbirine bağlı sergi alanı oluşturulmuş.

Yenileme projesinin bir diğer aşaması ise, tasarlanan eğlence alanı. Sahil kenarına yerleşen Dameisha kasabalılarının su ile kurduğu ilişkiye referansla mavi boyalar kullanılarak 500 metrelik bir sokak tasarlanmış. A,B,C olmak üzere çeşitli işlevler için kullanılabilecek alanlar yaratan 3 sokaktan oluşuyor.

“Sokak Salonu” temalı A caddesi tasarımında, eski eşyalar farklı biçimlerde yeniden kullanılmakta ve yerel halkın kullanımına açık şekilde sokağa yerleştirilmiş.
Ana ziyaret rotası olarak B Sokağı, konut 1 ile 9 arasındaki bağlantıyı ve sergi salonunu birbirine bağlıyor. Yenilenmiş yapıların her biri, yapı girişinin işareti olarak bir balık fenerine sahip.
Serginin özel bir yolu olan C Sokağı tasarımı, “günlük” bir sokak temasıyla, kurutma, depolama, dikim ve dinlenme gibi köylülerin günlük faaliyetlerini destekleyici bir alan tanımlıyor.

Parçalı ve modüler tasarım sayesinde gündelik hayat ve serginin iç içe geçmesi hedeflenmiş.