19. Venedik Mimarlık Bienali Türkiye Pavyonu Açıldı

09.05.2025

Koordinasyonunu İstanbul Kültür Sanat Vakfı’nın (İKSV) üstlendiği Venedik Bienali 19. Uluslararası Mimarlık Sergisi Türkiye Pavyonu resmi açılışı 8 Mayıs Perşembe günü gerçekleştirildi.

Bienalin ana mekânlarından Arsenale’de yer alan Türkiye Pavyonu’nda Ceren Erdem ve Bilge Kalfa’nın küratörlüğündeki   Yerebasan başlıklı proje yer alıyor. 

Yerebasan, medeniyetleri, ekosistemleri ve sürdürülebilir yaşamı anlamak için hayati öneme sahip olmasına rağmen çoğunlukla göz ardı edilen bir varlık olan toprağı merkezine alıyor. Sergi, duyusal deneyimler, bilimsel araştırmalar ve sanatsal yorumlar aracılığıyla, toprağın farklı özelliklerini gözler önüne seriyor.

Yerebasan Hakkında
Yerebasan; toprağı bir hafıza taşıyıcısı ve yaşam alanı olduğunu vurgularken onun hareket eden, direnen, bilgi taşıyan ve ilişki kuran aktif bir özne olduğuna dikkat çekiyor.

Küratörler Yerebasan’da mimarlığın mekânsal üretimin ötesinde toplumsal, ekolojik ve tarihsel bir ilişkiler ağının önemli bir parçası olduğunu vurguluyor. Bu açıdan Yerebasan mimarlığı anlamaya, dinlemeye, araştırmaya ve topraktan ilhamla düşünmeye odaklanan bir sergi Yerebasan, resim, yerleştirme, üç boyutlu mimari üretim, sayısal araştırma teknikleri ve akademik çalışmalara uzanan geniş bir yelpazede, farklı medyumlarda, bireysel ve ekipler tarafından üretilen işleri bir araya getiriyor. Sergideki bu çeşitlilik ziyaretçileri, toprağı farklı açılardan düşünmeye, yorumlamaya ve yeniden hayal etmeye davet ediyor. Sergilenen bazı işler biyolojik yerleştirmeler olduğu için sergi süresince değişip dönüşecek; bu da sergiyi yalnızca izlenen değil, aynı zamanda yaşayan bir yapı hâline getiriyor.

Sergi, hep birlikte “Mimarlık hiç yere bastı mı?” sorusunu sormaya ve üzerine düşünmeye davet ediyor.

Toprak üzerine farklı disiplinlerde çalışmalar yürüten mimar, sanatçı ve akademisyenlerden oluşan katılımcıların eserlerinin yer aldığı sergiye Hüseyin Aksoy, Michael Akstaller, E. Füsun Alioğlu & Senem Akçay, Ali Mahmut Demirel, Sinem Dişli, Yelda Gin, Ali Miharbi, Özgül Öztürk, Serkan Taycan ve Orkan Telhan bireysel olarak katkı sunuyor. Atelier FY, Bire-Pan, Common Action Walls, Herkes İçin Mimarlık & Poçolana Works, Mono Earth, Ozruh, Rec II, ReYard Evi, Solidified ve Yalın Mimarlık da sergiye ekip olarak katılıyor. Küratörlerin yaptığı açık çağrıya gelen 120 başvuru arasından belirlenen 18 projenin yer aldığı bir seçkiye ise gazete formunda yer veriliyor. Proje ve araştırma ekiplerinde Enes Yılmaz, Simonida Galovic ile küratör asistanı Dicle Beştaş yer alıyor. Sergi tasarımını Bilge Kalfa Architecture üstleniyor.

Kitap
Serginin kavramsal çerçevesini, araştırma yöntemlerini ve kolektif üretim süreçlerini farklı mesleklerden yazarların metinleriyle ele alan yayın da raflarda yerini aldı. “Mimar mısınız? Bugüne dek ne kadar toprağı şekillendirdiğinizi ya da yerinden oynattığınızı hiç düşündünüz mü? Acaba etkileşime geçtiğiniz katmanlar, Yeryüzü ile daha ahenkli bir ilişkinin anahtarını bünyesinde barındırıyor olabilir mi?” sorularıyla açılıyor Yerebasan sergisine eşlik eden aynı başlıklı kitap. 

Sergideki eser ve mimari projelerle ilgili en ayrıntılı yazıların ve görsellerin yanında küratörlerden sergiye dair otobiyografik özellikler taşıyan anlatılar da kitapta yer buluyor.

Melis Cankara’nın editörlüğünde hazırlanan kitaba, Aytek Soner Alpan, Sevince Bayrak, Enise Burcu Derinboğaz, Ceren Erdem, Ömür Harmanşah, Bilge Kalfa, Burcu Serdar Köknar, Aslı Odman, Bülent Tanju ve Evren Uzer yazılarıyla katkı sundu. Kitabın tasarımı, serginin görsel kimliğinden de sorumlu olan Paleworks’e (Ozan Akkoyun, Yağmur Ruzgar) ait.

Kitabın YEM Yayın’ın ortaklığında basılan Türkçesi kitabevlerinde, yemkitabevi.com’da ve diğer internet kitapçılarında satışa sunuldu. Kitabın ListLab ortaklığıyla yayımlanan İngilizce basımı ise Venedik Bienali kitapçılarından ve ListLab’in anlaşmalı tedarikçilerinden edinilebilir.