2000 yılından itibaren her yıl Londra’daki Kensington Gardens’da konumlanan Serpentine Galeri’nin önündeki alanda geçici bir pavyon tasarlanıyor. Uluslararası mimarlık camiasında tanınmış bir mimarın davet edilmesiyle hayata geçirilen pavyonun 2025 yılı tasarımcısı Bangladeşli mimar ve eğitimci Marina Tabassum oldu.
“A Capsule in Time / Zamanda Bir Kapsül" başlıklı öneri, Bengal Deltası'ndaki mimarinin geçici doğasından ilham alıyor. Öneri, topluluk ve bağlantı duygusu uyandırmayı amaçlayan yarı saydam bir yapı içeriyor. Pavyon, 2000 yılında Zaha Hadid’in tasarladığı ilk pavyonun açılışının 25. yıldönümü olan 6 Haziran 2025'te halka açılacak.
Parkın kuzey - güney eksenine konumlanan “A Capsule in Time”, Serpentine South'un çan kulesiyle hizalanan merkezi bir avluya sahip uzunlamasına kapsül benzeri bir forma sahip. Yaz aylarında parktaki yeşil bitki örtüsünün arasından sızan yumuşak gün ışığını filtreleyen kemerli bahçe kanopilerinden ilham alan yapı, mekana girdiğinde ışığı dağıtan ve benek benek gösteren yarı saydam bir cepheye sahip dört ahşap heykel formdan oluşuyor. Tabassum'un tasarımının en önemli özelliği, kapsül formlarından birinin pavyonu hareket ettirebildiği, bağlayabildiği ve yeni bir alana dönüştürebildiği kinetik bir yapıya sahip olması.
Ölçek, ışık ve gölgenin etkileşimi yoluyla mimarinin duyusal ve ruhsal olanaklarını vurgulayan Tabassum'un tasarımı, Güney Asya'nın Shamiyana çadırlarının/tentelerinin tarihi ve mimari geleneğinden ilham alıyor. Bambu direklerle desteklenen kumaştan yapılan Shamiyana çadırları da genellikle açık hava toplantıları ve kutlamaları için inşa ediliyor. Tabassum’un tasarımı da benzer şekilde ziyaretçileri sohbetler, canlı programlar ve halka açık etkinlikler aracılığıyla birleştirme olanaklarını sunuyor.
Fotoğraf: Marina Tabassum Architects (MTA)
Fotoğraf: Marina Tabassum Architects (MTA)
Fotoğraf: Marina Tabassum Architects (MTA)
Marina Tabassum / Fotoğraf: Asif Salman
Marina Tabassum Hakkında
Mimarlık alanındaki katkılarından dolayı çok sayıda uluslararası ödül almış bir mimar ve eğitimci olan Marina Tabassum 1995 yılında Bangladeş Mühendislik ve Teknoloji Üniversitesi'nden mezun oldu. 2005 yılında Marina Tabassum Architects'i (MTA) kurmadan önce Tabassum, 1995 ile 2005 yılları arasında Kashef Chowdhury ile birlikte Dakka merkezli firma URBANA'nın kurucu ortağıydı. 1997 yılında URBANA, Bangladeş Bağımsızlık Anıtı ve Bağımsızlık Müzesi'ni tasarlamak için düzenlenen ulusal yarışmayı kazandı.
Delft Teknoloji Üniversitesi'nde profesör olan Tabassum, 2023 yılında Yale Üniversitesi'nde Norman Foster Kürsüsü’nde görev aldı. Harvard Üniversitesi, Toronto Üniversitesi, Bangladeş’teki BRAC Üniversitesi de dahil olmak üzere çok sayıda üniversitede konuk profesör olarak ders verdi. Münih Teknik Üniversitesi'nden fahri doktora derecesi aldı ve 2015 ile 2021 yılları arasında Bengal Mimarlık, Peyzaj ve Yerleşim Enstitüsü'nde akademik direktör olarak görev yaptı.
Tabassum,Birleşik Krallık'tan Soane Madalyası, Amerikan Sanat ve Edebiyat Akademisi'nden Arnold Brunner Anma Ödülü, Fransız Mimarlık Akademisi'nden Altın Madalya ve Londra'daki Victoria ve Albert Müzesi'nden Jameel Ödülü dahil olmak üzere çok sayıda ödül kazandı. 2016 yılında “Bait ur Rouf Cami” projesi ile Aga Khan Mimarlık Ödülü'nü kazandı ve 2017'den 2022'ye kadar Ağa Han Mimarlık Ödülleri Yönlendirme Komitesi üyesi olarak görev yaptı. Tabassum, 2024 yılında TIME Dergisi’nin “En Etkili 100 Kişi” listesinde yer aldı.
Tabassum, Bangladeş'teki binlerce kadın zanaatkarın geçimini sağlayan ve el sanatlarını teşvik eden Prokritee'nin yönetim kurulu başkanlığını yürütüyor. Tabassum aynı zamanda iklim değişikliği ve marjinalleşmiş nüfuslar için onurlu yaşam koşulları sağlamada mimarlığın temsilciliğine ve sorumluluğuna odaklanan bir örgüt olan Mimarlık ve Toplum Eşitliği Vakfı'nın (F.A.C.E) kurucu başkanıdır. F.A.C.E şu anda Bangladeş'in çeşitli coğrafi ve iklimsel açıdan zorlu yerlerinde topluluklarla mobil modüler konutlar (Khudi Bari olarak bilinir) inşa etmek için çalışıyor.
Tabassum'un çalışmaları şu anda Münih'teki Architektur Museum der TUM tarafından düzenlenen ve Lizbon ve Delft'te sergilenen gezici bir serginin konusu. Daha önce Londra'daki Whitechapel Gallery'de (Rana Begum ile, 2019), Sharjah Mimarlık Trienali'nde (2019) ve Venedik Mimarlık Bienali’nde (2018) çalışmalarını sundu. Çalışmaları ArchiTangle, Harvard Graduate School of Design, ORO Editions ve Lars Müller Publishers gibi yayınevleri tarafından yayınlanmıştır.
