Arkeolojik Alanlarda Mimarlığın Rolü ve Belgeleme Süreçleri

Etkinliğin açılış konuşmasını, Şube Yönetim Kurulu Başkanı Gülşah Toprak Poyraz yaptı. Poyraz, panel başlığının önemini şu sözlerle vurguladı:

“Bugünkü panelimiz, yalnızca bilgi ve deneyimlerin aktarılacağı değil; aynı zamanda mesleğimizin kültürel mirasla olan güçlü bağını yeniden düşünmemize, sorgulamamıza ve daha önemlisi bu bağları nasıl daha sürdürülebilir kılacağımıza dair ortak bir farkındalık geliştirmemize imkân sağlayacak bir etkinliktir. Alanlarında yetkin değerli konuşmacılarımızın katkılarıyla belgelemeden korumaya, yorumlamadan aktarıma uzanan bu sürecin çok yönlü yapısını birlikte değerlendirme fırsatı bulacağız.”

Arkeolojik Belgeler ve Disiplinlerarası Yaklaşımlar

Panelin ilk oturumunda, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi’nden Doç. Dr. Günder Varinlioğlu, “Taşlık Kilikya’da Deniz Seviyesinden Toroslar’a Arkeoloji” başlıklı sunumunda, 2010’dan bu yana yürüttükleri Boğsak Arkeolojik Yüzey Araştırması’nı aktardı. Taşucu Körfezi kıyıları, adaları ve artalanındaki çalışmalarda, arkeoloji, sanat tarihi ve mimarlığın sistematik biçimde birlikte yürütülmesinin önemine değinen Varinlioğlu, kazı yapılmadan gerçekleştirilen yüzey araştırmalarının, bölgedeki kalıntıların belgelenmesinde kritik rol oynadığını ifade etti.

Aynı projede yer alan Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi’nden Doç. Dr. Mine Esmer ise, “Arkeolojik Alanda Mimari Envanter ve Belgeleme Çalışmaları” başlıklı konuşmasında, 2014’ten itibaren yürüttüğü mimari envanter sürecini paylaştı. Esmer, çizim, fotoğraf, ölçüm, tarama ve modelleme gibi yöntemlerle yürüttükleri belgeleme ve raporlama süreçlerine örnekler sundu.

Uygulama Deneyimleri ve Koruma Süreçleri

İkinci oturumda Rekare Mimarlık’tan Koruma Uzmanı Yüksek Mimar Nurçe Düzalan Salman ve Yüksek Mimar Çıngı Salman, “Arkeolojik Alanda Mimari Deneyimler” başlıklı sunumlarında, Demirköy Dökümhanesi ve Side Apollon Tapınağı restorasyon projelerinden örnekler verdiler. Her iki projede de belgeleme ve alan yaklaşımlarından, malzeme seçimi ve strüktürel çözümlerden söz eden konuşmacılar, rölöve, restitüsyon ve restorasyon aşamalarının önemini çizimler ve önerilen müdahalelere dair görseller eşliğinde aktardılar.

Kamusal Alanda Mimarlığın Rolü

Üçüncü oturumda Yüksek Mimar Arzu Özsavaşçı, “Küçükyalı Arkeopark Belgeleme ve Proje Süreçleri (2001–2019): Proje Belleği Olarak Mimar” başlıklı konuşmasında, İstanbul Maltepe’deki Bizans Dönemi’ne ait manastır kompleksinde yürütülen Küçükyalı Arkeopark projesini anlattı. Yüzey araştırmalarıyla başlayan ve arkeolojik kazılarla devam eden projede yer alan sarnıç ve kilise kalıntılarına değinen Özsavaşçı, farklı disiplinlerden oluşan geniş ekibin yürüttüğü rölöve, ölçüm ve tarama çalışmalarının önemini vurguladı.

Aynı projede yer alan Koruma Uzmanı Yüksek Mimar Dr. Esra Ekşi Balcı ise, “Kamusal Bir Arkeolojik Alanda Mimarlık ve Ötesi: Küçükyalı ArkeoPark Deneyimi” başlıklı konuşmasında, mimar kimliğiyle arkeolojik alandaki deneyimini ve bu deneyimin kamuoyuyla paylaşılma sürecini aktardı. 2014’te projeye katılan Balcı, kazı alanındaki ihtiyaçları tespit etme, geleceğe yönelik öngörülerde bulunma ve disiplinlerarası iletişimde mimarın rolünü vurguladı. Ayrıca kazı evi işlevleri, ilkokul öğrencilerine yönelik atölyeler, konser, sergi ve film gösterimleri gibi etkinliklerle Arkeopark’ın kamusal bir alana dönüşüm sürecinden söz etti.

Panel, tüm konuşmacılara plaket takdim edilmesinin ardından sona erdi.