Notre Dame Katedrali Yeniden

15 Nisan 2019 saat 19.00’da, 12. yüzyıl Gotik mimarisinin mücevheri ve dünyanın en çok ziyaret edilen kiliselerinden biri olan Notre - Dame Katedrali'nin çatısı alevlere yenik düştü. O sırada restorasyonda olan Eugène Viollet-le-Duc tasarımı kule çöktü ve çatıyı 800 yıldan uzun süredir destekleyen meşe kirişli yapı, transeptin üzerindeki tonozun bir kısmını da beraberinde götürerek küle döndü.

Restorasyon çalışmaları, dünya çapındaki bağışçıların da katkılarıyla desteklenerek hızla başlatıldı. 2021 yazına kadar sürecek olan ilk aşamada, yapının iskeletinin sabitlenmesi, sanat eserlerini korumak, yangın sırasında dağılan ve Orta Çağ'da çatıda ve kulede kullanılan kurşun tozunu temizlemek hedeflendi ve çalışmalar büyük bir titizlikle sürdürüldü.

Bu arada, böylesi tarihi bir anıtın nasıl yeniden inşa edileceği konusundaki tartışmalar da arttı. Çağdaş bir yeniden tasarım, zamanın geçişini ve mimariye kaçınılmaz olarak eklenen tarih katmanlarını yansıtmalı mıdır? sorusuna cevap aranırken son noktayı Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron koydu: Notre - Dame Katedrali, Viollet-le-Duc'un 19. yüzyıldan kalma kulesi de dahil olmak üzere, olduğu gibi yeniden inşa edilecekti. Yüksek Halk Sağlığı Konseyi'nin 2021 tarihli raporunda herhangi bir sağlık riski bulunmadığı tespit edildikten sonra kurşun kullanımıyla ilgili endişeler de bir kenara bırakıldı ve böylece kurşunun restorasyon çalışmalarında kullanılmasının önü açılmış oldu.

2021 sonbaharında, yeniden inşa çalışmaları başladı. Her taş incelendi, sabitlendi veya gerektiği gibi değiştirildi. Çöken tonozlar titizlikle yeniden inşa edildi ve "forest" adını verdikleri çatı, Fransa’nın dört bir yanından getirilen meşeler kullanılarak restore edildi. Kirişler, el baltaları kullanılarak ortaçağ teknikleriyle kesildi. Bu arada, ülke çapındaki zanaatkarlar vitray, heykel, gargoyle ve hatta yangından mucizevi bir şekilde kurtulan org üzerinde çalıştılar. Bütünleştirici bir restorasyon yaklaşımına uygun olarak, onarılamaz unsurlar usta zanaatkarlar tarafından yapılmış kopyalarla değiştirildi. Projede toplam 2.500 zanaatkar çalıştı.

Fotoğraf: saiko3p / Kaynak: afar.com

Fotoğraf: Stephane De Sakutin / Kaynak: Reuters

Fotoğraf: Stephane De Sakutin / Kaynak: Reuters

Fotoğraf: Stephane De Sakutin / Kaynak: Reuters

Fotoğraf: Stephane De Sakutin / Kaynak: Reuters

Guillaume Bardet Tasarımı Sunak

Fotoğraf: Arnaud Sabatier

Ionna Vautrin Tasarımı Sandalye / Fotoğraf: Sebastien Chebassier

Jean-Charles de Castelbajac Tasarımı Ayin Kıyafeti / Fotoğraf: Philippe Garcia / Kaynak: wwd.com

Kaçınılmaz olarak bu aslına uygun restorasyonun ortasına birkaç yeni dokunuş da eklendi. Özellikle, kutsal mobilyalardaki değişiklikler iç mekanda dikkat çeken unsurlar arasında yerini aldı. Katedraldeki merkezi nef için Ionna Vautrin tarafından tasarlanan 1.500 sandalye Bosc marangozluk atölyesi tarafından üretildi. Vautrin’e göre, sandalyelerin şeffaflığı ve yüksekliği, katedralin dikey ihtişamını tamamlarken aynı zamanda ibadete de davet ediyor. Pirinç bağlantılarla istiflenebilen ve birbirine bağlanabilen sandalyeler, dua ve konser de dahil olmak üzere çok yönlü kullanımlara uygun olarak tasarlandı.

Moda ve tasarımı harmanlamasıyla tanınan ünlü Fransız sanatçı Jean-Charles de Castelbajac katedrale özel yeni ayin giysileri tasarladı. Katedraldeki ışık etkileşiminden ilham alan Castelbajac tasarımını şu sözlerle özetliyor: ”Notre - Dame'ın altın taşındaki ışık ve renk parlaklığı, yaratıcı sürecime rehberlik etti.” Nakış, metalurji ve el işçiliği konusunda uzmanlaşmış prestijli atölyeler tarafından üretilen bu yeni tasarımlar, vitrayı yansıtan cesur renkler ve altın vurgular içeriyor.

Tasarımcı Guillaume Bardet ise sunak, kürsü ve tabernakülin de aralarında bulunduğu ayin mobilyalarını tasarladı. Bardet, incelikli ancak ifade edici nitelikleri için bronz kullanarak zamansız sadeliği tercih ettiğini vurguladı.

Viollet-le-Duc'un tasarımlarının yerini alacak olan yeni vitray pencereler de dahil olmak üzere ek güncellemeler ise hala tartışılıyor. Aralarında Jean-Michel Alberola ve Daniel Buren’in de bulunduğu sekiz sanatçı tasarım yarışmasında finalist oldu ancak Fransa Ulusal Miras ve Mimarlık Komisyonu tarihi pencerelerin değiştirilmesine şimdilik karşı çıkıyor.

Yangın güvenliği için ise; sensörler, yangına dayanıklı panjurlar ve tehlikenin ilk belirtilerinde alevleri söndürebilecek su sisi içeren yeni bir sistem kullanıldı.