Kadıköy Belediyesi Hizmet Binası Mimari Proje Yarışması - 4. Mansiyon

Kadıköy Belediyesi yeni hizmet binasının mimari konsepti anlamsal ve fiziksel açıdan yorumlanarak oluşturulmuştur.  Bu bağlamda mimari konsept;  kentsel yaşam alanı ve kentsel kamusal meydan arasında bir EŞİK yaratmak olarak belirlenmiştir.

Anlamsal Açıdan Mimari Konsept:
Projenin anlamsal yorumu doğrudan demokrasi kavramı ile ilişkilidir. Demokrasinin mekanı olarak kabul edilen yerel yönetim yapılarının bilindik klasik mekânsal organizasyonu ve mimari kurgusu yerine, binayı  açık alanları ile birlikte kentlinin kullanımına sunan hybrit bir yaklaşım yeğlenmiştir.

Bilindiği gibi Mimarlık, demokrasinin fiziksel ve sembolik alanlarının biçimlenmesinde önemli bir rol oynamaktadır. Çünkü eşitlik, kapsayıcılık, şeffaflık ve katılımcılığın temel ilkeler olduğu demokratik toplumlarda, mimari yalnızca etkili bir araç olarak değil, aynı zamanda kültürel ve siyasi bir tercihin yansıması olarak da hizmet etmektedir.

Bu bağlamda, Jürgen Habermas'ın kamusal alan kavramı, demokratik mekânların yurttaşların eşit şartlarda bir araya gelip tartışabileceği alanlar olarak önemini vurgular. Henri Lefebvre ise mekânın üretimi teorisinde  “mekânın yalnızca fiziksel bir unsur olmadığını, toplumsal ilişkiler ve temsiliyetle iç içe olduğunu” savunur. Ayrıca  Hannah Arendt'in kamusal eylem teorisi, demokratik mekânlarda görünürlük ve kolektif eylemin kritik rolüne dikkat çeker. Bu teorik bağlam, demokratik katılıma hizmet eden yerel yönetim binaları ve kamusal meydanlar gibi mekânların önemini daha da belirginleştirir. Oldenburg ise bireylerin bir araya gelmek, sosyalleşmek, etkileşimde bulunmak için müdavimi olabildikleri mekanları “üçüncü yer “olarak adlandırır. Bu bağlamda konseptin en önemli bölümünü herkesin eşit koşullarda bir araya gelerek varlık bulacağı bir meydan ve üçüncü yer olarak tanımlanan mekanlar arasında bir eşik olarak görev yapan hizmet binası tasarlamak oluşturmaktadır.

Projede bir geçiş mekanı olarak tanımlanan eşik binanın önündeki meydan demokrasinin mekânsal karşılığı olarak,   arka cephe yönündeki kent parkı ise üçüncü yerler olarak tasarlanmıştır. Başta protesto, cumhuriyet baloları, geleneksel Kadıköy şenlikleri, Pazar yeri ve dans gösterileri gibi etkinliklerin yapılabileceği meydan engelsiz olarak tasarlanmıştır. Arka cephe yönünde ise mevcut bitki örtüsünü koruyarak geliştirilen üçüncü yerler kafeterya, yazlık sinema, amfi,  sosyal ve kültürel tesisler ile her grubunun kullanabileceği bir kent parkı niteliğinde tasarlanmıştır. Tarihsel süreçte Kurbağalıdere vadisinin iki yanında bulunan yeşil çayırlık alanlara referans niteliği taşıyan bu öneri Kadıköy’ün sıkışık kentsel yeşil alan gereksinimi için de bir alternatif sunmaktadır.

Fiziksel ve İşlevsel Açıdan Mimari Konsept: Sosyal Etkileşimli Tasarım
Böylece binadan çok açık alanların kentsel yaşama sunulduğu bir tasarım benimsenmiştir. Kadıköy Belediyesi yeni hizmet binası mevcut belediye hizmet binasının bulunduğu alanda yer alacaktır. Bu nedenle mevcut binanın 35 yıla yayılan ömrü boyunca alandaki fiziksel izleri ve çevresindeki bitkisel varlıklar açısından bir habitat tanımlamaktadır. Söz konusu habitatın korunarak geliştirilmesi ve açık alanların kentsel yaşama daha güçlü katılabilmesi için yeni  binanın nasıl konumlanacağı önem kazanmaktadır. Mevcut bina üç yönlü bir açık alan tanımlamakta, hem açık alanlar arasında fiziksel bir geçiş hem de kamusal bir mekan kurgusu oluşturmamaktadır. Bu nedenle bu üç yönlü yönelimi mevcut bitki örtüsünü de düşünerek, iki yönlü bir yönelim şeklinde proje gerçekleştirilmiştir. Bu yönelim alanda diyagonal olarak sağlanmıştır. Bu yerleşme düzeni yukarıda tanımlanan kent meydanı ve kent parkı için büyük bir fırsat yaratmış olup güçlü bir kamusal geçişle birbirine bağlanmıştır, Bu geçiş aynı zamanda belediye binasının girişlerinin organize edildiği bir alandır.

Projedeki kamusal geçiş zemin kat düzleminde iki ayrı kütle yaratmaktadır. Bu kurgu belediye binasının halk girişi ve başkanlık girişlerinin organizasyonu için kullanılmıştır. Kamusal geçiş üst katlarda “kent salonu” olarak tanımlanan bir mekana dönüşmektedir. Bu mekan sadece ortak bir giriş alanı değil tüm kentlinin her hangi bir zamanda kullanabileceği bir yaşama alanıdır. Serbest oturma ve çalışma düzeni ile tea point içeren bu alanlar, bir yönde meydana diğer yönde parka açılan bir kent salonudur.

Belediye hizmet binasının işlevsel organizasyonunda zemin kat kullanımı tümüyle kamusal hizmet işlevlerine ayrılmıştır. Hizmet binasının meydan yönünde konumlanan encümen solonu göreceli olarak tüm kentlinin karar süreçlerine katılımını temsilen şeffaf olarak kurgulanmıştır. Encümen üyelerini zemin kat düzleminde kente yönelik kararlarda kentliyle buluşturmak temel amaçtır. Diğer katlarda ise belediye ofis alanlarının dışında her katta galeri düzlemleri tasarlanmıştır. Bu düzlemler kentli için çalışma ve buluşma alanları olarak düşünülmüştür. Tüm işlev organizasyonunda hiyerarşik bir dizilim yapılmamış, aksine sosyal etkileşime izin verecek mekânsal düzenlemelere gidilmiştir.

Yeni Kadıköy Belediye Hizmet Binası çatısı tüm kentlinin kullanımına açık çatı bahçesi ve kafeterya mekanlarını içermektedir. Panoramik İstanbul manzarasına açılan çatı bahçesi, yürüyüş, yoga, pilates gibi sportif etkinliklerle birlikte çok amaçlı kullanıma açık kafeterya ile desteklenmiştir. Nikah, davet, mini konser. toplantı ve çeşitli etkinliklerin  yanı sıra yeme-içme işlevlerini barındıran çatı bahçesi Kadıköy’ün sayfiye yeri olmasına bir tür gönderme olarak yorumlanmıştır.

Esnek Planlama:
Mekan kullanım kültürü ve yeni nesil çalışma alanlarında ki yenilikçi yaklaşımlarla birlikte  yerel yönetim yapıları farklı kullanım biçimlerine sahiptir. Bu anlamda farklı işlevlere sahip sosyal etkileşimli alanlar yaratmak önem kazanmaktadır. Bununla birlikte teknoloji alanında yaşanan gelişmeler covid 19 nedeniyle keşfedilen evden çalışma alışkanlıkları mekan planlamasında tasarım yaklaşımlarını değiştirmiştir. Bütün bunlar dikkate alınarak Kadıköy Belediye Hizmet binası projede “kent salonu” olarak tanımlanan sosyal etkileşim alanının iki yanında gelişmektedir. Proje bütününde homojen bir taşıcı sistem seçilmiş olup zaman içinde gelişen ve değişen işlevsel yapılara karşı esnek bir planlama sağlanmıştır.

Cephe Konsepti:
Kadıköy tarihsel süreçte İstanbul’un sayfiye yeri olarak kullanılmış bir bölgedir. Kadıköy’ün ilk Belediye Başkanı Osman Hamdi Bey’dir. Bu anlamda ahşap köşkleri ve kullanıcı profili açısından  da entellektüel bir birikime sahiptir. Çıkan yangın sonrası yeniden planlanan bölgede  İstanbul’da modern apartmanlar tasarlanmıştır. Bu “modern” olma olgusu gerek kütlesel kompozisyon gerekse de  cephe tasarımında esin kaynağı olmuştur.

Taşıyıcı Sistem:
Kadıköy Belediyesi Hizmet Binasının planlarını oluşturan programa göre yerleşim yapıldığında, mimari yarışma projesinde yapısal katlar oluşturulmuştur. Mimari yarışma projesinin kesitlerinden anlaşıldığına göre, Yüksek Blokta; 4 bodrum kat,+  Zemin Kat + Zemin üstünde de  Çatı Katı Dahil 5 kat vardır. Mimari kesitin girişe göre arkasında kalan tek katlı bir otopark katı planlanmıştır. Bu yerleşimle programda istenenlerin tamamı oluşturulmuş olduğu anlaşılmaktadır.                                                               
Tasarımı hazırlanmış yapı sisteminin statik-betonarme sistemin hesabında kullanılan ölü ve hareketli yükler TS498 Yük   Şartnamesinden alınmıştır. Betonarme Hesapların hazırlanmasında TS500 Betonarme Şartnamesi ve Deprem Hesabının Hazırlanmasında TBDY-2018  Yürürlükte olan Şartname isteklerine uyum sağlanmıştır.